Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων Κύπρου για την Παγκόσμια Μέρα Διαβήτη 2005
14 Νοεμβρίου 2005
Φετινό μήνυμα: Ακολουθείστε τα σωστά βήματα και αποφύγετε τις επιπλοκές στα πόδια
Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια ασθένεια που έχει πάρει πλέον επιδημικές διαστάσεις παγκοσμίως. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η κακή διατροφή σε συνδυασμό με την υπερφαγία και την παχυσαρκία, η απουσία άσκησης και η καθιστική ζωή δημιουργούν τις προϋποθέσεις για να προσβληθεί κάποιος από διαβήτη.
Εκτός από τα εκατομμύρια ανθρώπων που πάσχουν από διαβήτη, υπάρχουν και πολλοί άλλοι οι οποίοι έχουν προσβληθεί και δεν το γνωρίζουν. Πολλοί άλλοι παρουσιάζουν προδιαβήτη που είναι μια κατάσταση με ψηλή γλυκόζη στο αίμα που προηγείται του διαβήτη.
Ο διαβήτης είναι μια ασθένεια του μεταβολισμού που δημιουργείται όταν ο οργανισμός μας δεν παράγει ινσουλίνη ή όταν δεν χρησιμοποιεί σωστά την ορμόνη αυτή. Η ινσουλίνη βοηθά τη γλυκόζη να εισέρχεται στα κύτταρα για να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ενέργειας.
Ο διαβήτης εάν αφεθεί ανεξέλεγκτος ή εάν δεν αντιμετωπιστεί σωστά, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές που προκαλούν αναπηρίες και απειλούν τη ζωή.
Τα κυριότερα συμπτώματα του διαβήτη στα αρχικά στάδια είναι τα ακόλουθα:
- Έντονη δίψα
- Έντονη πείνα
- Συχνή διούρηση
- Πληγές και έλκη που δεν αποθεραπεύονται εύκολα
- Δέρμα που είναι ξηρό και φαγούρα
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους
- Προβλήματα στην όραση που επιδεινώνονται
- Ασυνήθιστη κούραση και νύστα
- Μυρμηγκιάσματα και μουδιάσματα στα πόδια και στα χέρια
- Συχνές και επαναλαμβανόμενες μολύνσεις, ιδιαίτερα με μύκητες στο δέρμα, στα ούλη, στο γεννητικό σύστημα και στην ουροδόχο κύστη
Ορισμένοι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να πάθουν διαβήτη. Οι παράγοντες που συσχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη είναι οι ακόλουθοι:
- Η ηλικία: Τα άτομα άνω των 45 έχουν αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη.
- Το βάρος σώματος: ΟΙ υπέρβαροι και οι παχύσαρκοι παρουσιάζουν συχνότερα διαβήτη.
- Η σωματική άσκηση: Αυτοί που δεν ασκούνται τακτικά κινδυνεύουν περισσότερο από διαβήτη.
- Το οικογενειακό ιστορικό: Τα άτομα που έχουν ένα γονιό ή ένα αδελφό ή μια αδελφή που έχει προσβληθεί από διαβήτη έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από τη νόσο.
- Η εγκυμοσύνη: Γυναίκες που παρουσίασαν διαβήτη κατά την εγκυμοσύνη ή που γέννησαν παιδί που ζύγιζε περισσότερο από 4 κιλά, έχουν περισσότερες πιθανότητες να προσβληθούν από διαβήτη.
Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία του διαβήτη (ιδιαίτερα του τύπου 2)
Η πρόληψη του διαβήτη μπορεί να επιτευχθεί αποτελεσματικά με τη μείωση του βάρους σε υπέρβαρα άτομα, με τη μείωση του λίπους και των κορεσμένων λιπιδίων στη διατροφή, με την αύξηση των φυτικών ινών στη διατροφή και την αύξηση της σωματικής δραστηριότητας.
Αναμφίβολα σε μια εποχή που ο διαβήτης εξελίσσεται σε παγκόσμια μάστιγα και όπου ολοένα και περισσότερα άτομα νεαρής ηλικίας πλήττονται από τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, είναι πολύ σημαντικό να εφαρμοσθούν σε μεγάλη κλίμακα προγράμματα πρόληψης.
Σύμφωνα με τον Αμερικάνικο Σύνδεσμο για τον Διαβήτη το ABC Διαβήτη είναι:
- - Έλεγχος γλυκοζιλιωμένης – Α1C
- - Blood Pressure - Έλεγχος Πίεσης
- - Cholesterol - Έλεγχος χοληστερόλης
Θεραπεία διαβητικού ποδιού
Η θεραπευτική προσέγγιση του διαβητικού έλκους περιλαμβάνει τον έλεγχο των εξής παραμέτρων: (τα πρώτα τρία έχουν άμεση σχέση με την διατροφή)
- Ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη
- Απώλεια βάρους
- Έλεγχος τοπικών λοιμώξεων (καλλιέργειες – αντιβιογράμματα – συστηματικά αντιβιοτικά)
- Έλεγχος περιφερικής νευροπάθειας
- Επιμελής φροντίδα των άκρων
- Φροντίδα τραυμάτων
- Αφαίρεση νεκρωμένων ιστών – ακρωτηριασμοί
Διαβητικό πόδι και βότανα
Εκτός από την διαβητική δίαιτα που πρέπει να ακολουθεί ο διαβητικός υπάρχουν και ορισμένα βότανα ή συστατικά που βοηθούν στην αντιμετώπιση των παρενεργειών του διαβητικού ποδιού.
Βότανα/Τρόφιμα που βοηθούν στην αντιμετώπιση των φλεγμονών:
Αγριμόνιο, αλθαία, αμυγδαλιά, βάλσαμο, καστανιά, λεύκα, κόκκινα μούρα
Βότανο που βοηθά στην αντιμετώπιση της φαγούρας:
Σαπουνόχορτο
Βότανα/Τρόφιμα που βοηθούν στην αντιμετώπιση του διαβήτη:
Αγκινάρα, αγριμόνιο, αμυγδαλιά, βατομουριά, γκίνσενγκ, ηλιοστρόφι, κρεμμύδι, λαπάθα
Γαλακτοβάκιλος:
Μπορεί να βρίσκεται στα γιαούρτια – “live” και συνιστάται ιδιαίτερα με την συχνή χρήση αντιβιοτικών για την αντιμετώπιση της μυκητίασης.
Χρώμιο: βοδινό, τυρί, πατάτες, κοτόπουλο, στρείδι, μαγιά, χοιρινό κρέας, θαλασσινά, ολοσίταρα προϊόντα, πιτυρούχα δημητριακά.
Συνιστώμενη Ημερήσια Δοσολογία:80-100mcg
Ο Κλινικός Διαιτολόγος / Διαιτολόγος είναι αναπόσπαστο μέρους της ομάδας λειτουργών υγείας που μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση του διαβήτη με τους ακόλουθους τρόπους:
- Να υπολογίζει για το άτομο με διαβήτη τις ατομικές του θερμίδες, τα θρεπτικά συστατικά και τις ανάγκες του σε τρόφιμα σύμφωνα με το επιθυμητό βάρος, τον τρόπο ζωής, την φαρμακευτική αγωγή και άλλες καταστάσεις υγείας (όπως την μείωση χοληστερόλης ή πίεσης).
- Να συγγράφει το διαβητικό μενού σύμφωνα με τον τύπο διαβήτη και να επεξηγεί τις διατροφικές οδηγίες για τον διαβήτη.
- Να βοηθά τον ασθενή να αναγνωρίσει τα τρόφιμα που επηρεάζουν τα επίπεδα γλυκόζης και λιπιδίων (χοληστερόλη, τριγλυκερίδια) στο αίμα.
- Να βοηθά στην ισορροπία της διατροφής με τα φάρμακα και την άσκηση με σκοπό τον πιο καλό έλεγχο στον διαβήτη.
- Να βοηθά στην επεξήγηση και κατανόηση της σήμανσης και των επιγραφών των τροφίμων.
- Να βοηθά τον διαβητικό να τροποποιεί το μενού του σύμφωνα με τις αλλαγές τις γλυκόζης του αίματος, τις καταστάσεις υπογλυκαιμίας και υπεργλυκαιμίας και τις καθημερινές αλλαγές στην δοσολογία της φαρμακευτικής αγωγής.
- Να βοηθά τον διαβητικό να κατανοήσει την έννοια των διαβητικών ανταλλαγών/ ισοδύναμων και την καταμέτρηση των ισοδύναμων του υδατάνθρακα, της πρωτεΐνης και του λίπους για τον καλύτερο προγραμματισμό των διαβητικών μενού σύμφωνα με την φαρμακευτική αγωγή (αντιυπεργλυκαιμία, ινσουλίνη).
- Να βοηθά στην επιλογή γευμάτων από εστιατόρια σύμφωνα με τις διαβητικές ανταλλαγές.
- Να βοηθά τα διαβητικά άτομα και τις οικογένειες τους να επιλέγουν και να τροποποιούν τις κατάλληλες συνταγές φαγητών για την καλύτερη ισορρόπηση ή βελτίωση της γλυκόζης του αίματος.
- Να δώσει διατροφικές οδηγίες για την αντιμετώπιση των παρενεργειών του διαβήτη (διαβητική νεφροπάθεια, διαβήτη κυήσεως κτλ.)
Διαβητικές Ανταλλαγές / Ισοδύναμα είναι οι ομάδες τροφών που κατατάσσονται μαζί σε κατηγορίες γιατί είναι όμοιες σε ποσότητα θερμίδων και θρεπτικές ουσίες (υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λίπος).
Το Υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων Κύπρου έχει εκδώσει ένα βιβλιάριο με τις διαβητικές ανταλλαγές το οποίο οι διαβητικοί μπορούν να το προμηθευτούν δωρεάν από τα νοσοκομεία, τις κλινικές, τον Παγκύπριο Διαβητικό Σύνδεσμο, τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων Κύπρου και τα γραφεία των διαιτολόγων, ενδοκρινολόγων, διαβητολόγων, παθολόγων.
Ελένη Π. Ανδρέου, RD, LD
Πρόεδρος Συνδέσμου Διαιτολόγων Κύπρου