Θέση Συνδέσμου Διαιτολόγων Κύπρου για τα Συμπληρώματα Διατροφής

Ο Σύνδεσμος Διαιτολόγων Κύπρου (Συ.Δι.Κυ.) θεωρεί υποχρέωση του για την προστασία της υγείας του καταναλωτή – αθλητή να τονίσει για μια ακόμα φορά την θέση του για τα συμπληρώματα διατροφής για τον αθλητή και τους αθλούμενους.

Οι προσπάθειες αύξησης της αθλητικής απόδοσης δεν είναι κάτι νέο. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες άρχισαν πριν 2,700 χρόνια έτσι πιθανώς η απάτη στον αθλητισμό να άρχισε τουλάχιστο τότε. Οι αρχαίοι Έλληνες που λάμβαναν μέρος στους Ολυμπιακούς έτρωγαν μανιτάρια για να κερδίζουν. Οι Αζτέκοι έτρωγαν ανθρώπινες καρδιές τέλη του 1800, οι Ευρωπαίοι ποδηλάτες έπαιρναν ηρωίνη, κοκαΐνη ενώ άλλοι ταμπλέτες ζάχαρης. Ο νικητής του Ολυμπιακού μαραθωνίου το 1904, Τομ Χικς, πήρε στρυχνίνη και κονιάκ για την κούρσα. Στους Ολυμπιακούς του 1960, ο Δανός ποδηλάτης Κνουτ Γιένσεν πέθανε στην κούρσα από την πολλή αμφεταμίνη. Στον Γύρο της Γαλλίας το 1967, ο διάσημος Βρετανός ποδηλάτης Τόμι Σίμπσον πέθανε επίσης από αμφεταμίνη.

Θάνατοι όπως του Σίμπσον και άλλα αθλητικά γεγονότα που έχουν σχέση με ουσίες/ φάρμακα επιβλαβή οδήγησαν την Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή ν’ αρχίσει το 1988 τον έλεγχο.

Υπάρχει τεράστια ποικιλία προϊόντων στην αγορά συμπεριλαμβανομένων χαπιών, σκονών, ποτών. Αυτά τα συμπληρώματα κατατάσσονται στα εργογόνα βοηθήματα που σημαίνει ουσίες που αυξάνουν την εργασία. Τα εργογόνα βοηθήματα χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: τα χημικά- φαρμακολογικά και τα διατροφικά. Πολλά από αυτά είναι επικίνδυνα και απαγορευμένα, λίγα μόνο είναι ακίνδυνα και η υπερκατανάλωση τους να τα κάνει επικίνδυνα. Είναι γεγονός ότι τις πλείστες φορές δίνονται και συστήνονται από μη ειδικούς και χωρίς να χρειάζονται. Τα πιο γνωστά είναι οι αντιοξειδωτικές ουσίες (β- καροτίνη, βιτ. Γ, βιτ. Ε και φυτοχημικά), πρωτεΐνες, μονουδατική κρεατίνη, ginseng , γλουταμίνη, L -καρνιτίνη, χρώμιο, Ma - huang (εφεδρίνη), Coenzyme Q 10, καφεΐνη, ταυρίνη κ.α.

Τα χημικά – φαρμακολογικά εργογόνα βοηθήματα αποτελούν κυρίως ορμόνες, αμφεταμίνες, διεγερτικά του κεντρικού νευρικού συστήματος (π.χ. καφεΐνη), καρδιοτονωτικά, αντιφλεγμονώδη, ηρεμιστικά, αγγειοδιασταλτικά.

Για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες οι ερευνητές μελετούν τη δράση των ανδρογόνων αναβολικών και τα αποτελέσματα είναι αντιφατικά. Ενώ υπάρχουν μελέτες που αποδεικνύουν τη θετική δράση των αναβολικών στη δύναμη και στη βελτίωση της απόδοσης του αθλητή, τα αποτελέσματα των μελετών αυτών έχουν αμφισβητηθεί, κυρίως λόγω του σχεδιασμού τους: έλλειψη ομάδας ελέγχου, διαφορετικές δόσεις φαρμάκων, διαφορετική διάρκεια θεραπείας, παράλληλη πρόσληψη διατροφικών σκευασμάτων, προηγούμενες διαφορές στα άτομα που συμμετείχαν, διαφορές στην προπόνηση.

Μελέτες σε πειραματόζωα έχουν δείξει ότι η θεραπεία με αναβολικά στεροειδή, σε συνδυασμό με άσκηση αλλά και αυξημένη πρόσληψη πρωτεϊνών, διεγείρει την πρωτεϊνοσύνθεση και αυξάνει τις μυϊκές πρωτεΐνες. Τα αποτελέσματα όμως των ερευνών στον άνθρωπο είναι αντικρουόμενα. Παράγοντας σημαντικός φαίνεται να είναι η δόση και η διάρκεια χορήγησης του σκευάσματος. Οι παρενέργειες των αναβολικών στεροειδών μπορεί να είναι σοβαρές στον αθλητή. Στις γυναίκες τα ανδρογόνα αναβολικά μπορεί να προκαλέσουν ανδρογενετικό σύνδρομο με αυξημένη τριχοφυΐα, μυς ανδρικού τύπου κτλ.

Εξάλλου, ο αθλητής που χρησιμοποιεί διατροφικά συμπληρώματα συχνά τα καταναλώνει σε ποσότητες πολύ υψηλότερες από αυτές που συνήθως ενδείκνυται. Η ποσότητα, ο χρόνος πρόσληψης καθώς και οι συνθήκες της άσκησης πρέπει να ληφθούν υπόψη για τη βελτιστοποίηση των αποτελεσμάτων.

H διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην αθλητική απόδοση αλλά πολλοί αθλητές και αθλούμενοι δεν πιστεύουν ότι είναι η διατροφή που θα τους βοηθήσει να αποδώσουν καλύτερα, αλλά πιστεύουν οτιδήποτε άλλο που τους υπόσχεται θαυματουργά αποτελέσματα. Χωρίς τη βασική κατανόηση για τη διατροφή φαίνεται πιο εύκολο να παίρνουμε ένα χάπι αντί να οργανώνουμε ένα μενού. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει χάπι, σκόνη ή οτιδήποτε άλλο που να βελτιώνει την απόδοσή σας όπως οι κατάλληλες τροφές και υγρά.

O Σύνδεσμος Διαιτολόγων Κύπρου πιστεύει ότι είναι καιρός και στην Κύπρο ο αθλητής να περιστοιχίζεται και να καθοδηγείται από ομάδα επιστημόνων και ότι το πλέον καταρτισμένο επιστημονικά άτομο για να συμβουλεύει τους αθλητές και τους αθλούμενους για τα θέματα διατροφής είναι ο/ η Εγγεγραμμένος Διαιτολόγος. Με τις εξειδικευμένες επιστημονικές του γνώσεις ο Διαιτολόγος μπορεί να καταρτίσει διαιτολόγια και αν χρειαστεί να συμβουλεύσει και για τα κατάλληλα συμπληρώματα διατροφής σε συνεννόηση με τον ιατρό της ομάδας. Με τη συμμετοχή του διαιτολόγου και ειδικότερα του αθλητικού διαιτολόγου στην ομάδα που καθοδηγεί τον αθλητή, τουλάχιστο επιτέλους κάποιος θα μπορεί να αναλάβει την ευθύνη για το τι καταναλώνει.

Ο Σύνδεσμος Διαιτολόγων Κύπρου εισηγείται όπως:

Οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους με την συμβολή των επαγγελματικών συνδέσμων να εξασκούν αυστηρό έλεγχο στην εισαγωγή και διάθεση συμπληρωμάτων διατροφής. Ιδιαίτερη επίσης προσοχή πρέπει να δοθεί στη σαφέστερη σήμανση και στις προειδοποιήσεις που αφορούν τους κινδύνους με την χρήση συγκεκριμένων συμπληρωμάτων διατροφής.
Εντατικοποιηθεί η διαφώτιση των αθλητών, αθλουμένων και επαγγελματιών στο χώρο του αθλητισμού σε θέματα που αφορούν την χρήση διατροφικών συμπληρωμάτων και κατ' επέκταση την σωστή διατροφή των αθλητών και αθλούμενων. Η συμμετοχή των μελών μας στη προσπάθεια αυτή είναι και σημαντική και επιβεβλημένη αφού τα μέλη μας είναι καταρτισμένα για να προσφέρουν τέτοιες υπηρεσίες.
Να προωθεί νομοθεσία που να ρυθμίζει την εισαγωγή, διάθεση, χρήση των συμπληρωμάτων διατροφής.
Οι αθλητές καταναλωτές πριν αγοράσουν ένα προϊόν πρέπει να αναρωτηθούν: είναι νόμιμο; είναι ασφαλές; είναι αποτελεσματικό; Ένα αποτελεσματικό αθλητικό προϊόν προσφέρει δομικό, λειτουργικό ή διατροφικό όφελος, αποδεδειγμένο ερευνητικά. Η κατάλληλη νομοθεσία καθώς και η ενεργή ανάμειξη των εγγεγραμμένων διαιτολόγων και ιατρών στις διάφορες ομάδες θα δώσουν τις σωστές απαντήσεις στους αθλητές μας.

Τέλος τονίζουμε ότι η σωστή επιστημονική και ατομική στήριξη των αθλητών και αθλούμενων σε θέματα διατροφής είναι σημαντικό και πρέπει να γίνεται από επιστήμονες διαιτολόγους. Η στήριξη αυτή θα βοηθήσει στην αύξηση των επιδόσεων στους αγωνιστικούς χώρους χωρίς τους κινδύνους για την υγεία με την χρήση των απαγορευμένων ουσιών.

Για τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων Κύπρου:
Χριστιάνα Φιλίππου, Κλινική/Αθλητική Διαιτολόγος
Γιώργος Λουκαϊδης, Κλινικός Διαιτολόγος
Ελένη Ανδρέου, Κλινική Διαιτολόγος, Πρόεδρος