Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου για την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14/11/2014)

Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου για την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14/11/2014)

Φετινό Θέμα: «Διαβήτης: Η υγιεινή διατροφή ξεκινά με πρόγευμα»

Το πρωινό είναι το πρώτο γεύμα που παίρνουμε μετά από πολύωρη νηστεία (μέχρι και τις 12 ώρες). Για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη είναι απαραίτητο καθημερινά, ανεξάρτητα από το είδος της θεραπείας. Το πρωινό είναι εκείνο το γεύμα που διακόπτει την περίοδο νηστείας ή διαφορετικά την περίοδο μη αποδοχής φαγητού. Το πρωινό είναι το γεύμα που προσφέρει στο σώμα και στον εγκέφαλο  την απαραίτητη ενέργεια και τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται, μετά την περίοδο του  ύπνου, κατά τη διάρκεια του οποίου ο οργανισμός συνεχίζει να χρησιμοποιεί τη γλυκόζη του αίματος ως καύσιμο για τις διαδικασίες συνεχίζονται και στον ύπνο. Έτσι, είναι το γεύμα που στόχο έχει να ρυθμίσει καλύτερα τα επίπεδα της γλυκόζης του αίματος και να ενεργοποιήσει τις καύσεις του σώματος, μετά από την πτώση του μεταβολικού ρυθμού κατά της διάρκεια του ύπνου.

Η έλλειψη του πρωινου σε άτομα τύπου 1 Διαβήτη θα οδηγήσει σε υπογλυκαιμικές κρίσεις και αδυναμία ρύθμισης του διαβήτη.

Τι γίνεται με το πρόγευμα στην Κύπρο

Σύμφωνα με την Επιδημιολογική έρευνα του Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου (2005-2009) με θέμα «το ποσοστό της παχυσαρκίας και υπερβάλλοντος βάρους στην Κύπρο και διαπίστωση των διατροφικών συνηθειών του Κύπριου πολίτη» μόνο το 24,2% λαμβάνουν πρωινό, το 11,1% λαμβάνουν δεκατιανό ενώ το ποσοστό 3,7% δεν λαμβάνει κανένα από τα δύο ( Andreou et al, 2012).

Επιπρόσθετα σύμφωνα με την πιλοτική έρευνα για τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών του Δημοτικού Σχολείου  (2012) από τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων  και Διατροφολόγων Κύπρου έδειξε ότι το 79% των παιδιών τρώνε πρωινό ενώ το 21% δεν τρώνε (η έρευνα συνεχίζεται).

 Παιδιά ηλικίας δημοτικού έδειξαν να έχουν μεγαλύτερα ποσοστά παχυσαρκίας ή υπερβάλλοντος βάρους ή και περίμετρο μέσης  όταν δε κατανάλωναν πρόγευμα συγκριτικά με παιδιά που λάμβανα πρόγευμα (Papoutsou et al, 2014).

Παιδιά στη Κύπρο που παίρνουν πρωινό τακτικά φαίνεται να  ακλουθούν περισσότερο το πρότυπο της μεσογειακής διατροφής και έχουν τις υψηλότερες συγκεντρώσεις Fe ορού και χαμηλότερες μετρήσεις όσο αφορά ΔΜΣ, Περιφέρεια μέσης, ποσοστό λίπους σώματος (κατά λιγότερο 14%) και γλυκόζη νηστείας, σε σύγκριση με παιδιά που παραλείπουν το πρωινό (Lazarou C, 2014).

Γιατί ναι στο πρόγευμα σε σχέση με τον Διαβήτη

 Το πρωινό γεύμα μας προστατεύει από την αύξηση βάρους και βοηθά στην καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου και στην ισορροπημένη διατροφή.

• Η συστηματική λήψη πρωινού φαίνεται ακόμη και να προστατεύει από τον σακχαρώδη διαβήτη σε κλινικές μελέτες.
• Το πρωινό γεύμα βελτιώνει και τη νοητική λειτουργία.
• Για το άτομο με διαβήτη αν δεν φάει πρωινό, κατά τη διάρκεια της ημέρας θα νιώθει πεινασμένος και αδύναμος
• Η παράλειψη τροφής για πολλές ώρες οδηγεί σε αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη και σε ακόμα υψηλότερο σάκχαρο μετά από το επόμενο γεύμα.
• Στα άτομα με διαβήτη που λαμβάνουν φάρμακα/ινσουλινη για το σάκχαρο, η αποχή από το πρωινό αυξάνει τον κίνδυνο για υπογλυκαιμία κατά τη διάρκεια της ημέρας που να την διαδεχτεί υπεργλυκαιμία λόγο  επακόλουθης της υπερκατανάλωσης τροφής.
• Η ρύθμισή του σακχάρου είναι πολύ πιο αποτελεσματική όταν οι υδατάνθρακες είναι κατανεμημένοι σε γεύματα καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας
• Η δραστηριότητα των περισσότερων ατόμων είναι πιο έντονη τις πρωινές ώρες. Ο οργανισμός χρειάζεται για να κάψει και την ενέργεια αυτή την παίρνει από το φαγητό. Η υπερβολικήκατανάλωση τροφής το βράδυ όπου δεν υπάρχει ενεργειακή δαπάνη μπορεί να συμβάλεικαιαποθηκεύσει των επιπλέον θερμίδων σε τη μορφή λίπους.

Για τα άτομα με διαβήτη, η διατροφή είναι υψηστης σημασιας στη σωστή αντιμετώπιση του αυξημένου σακχάρου. Η καθημερινή λήψη πρωινού είναι ιδιαίτερα σημαντική. Τα άτομα με διαβήτη μπορεί να θεωρούν ότι τρώγοντας λιγότερα γεύματα θα πετύχουν καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου τους. Ακόμα, λανθασμένα πιστεύουν ότι  αν το σάκχαρό τους είναι υψηλό το πρωί, λόγω της φυσιολογικής έκκρισης των ορμονών του στρες που προκαλούν πρωινή υπεργλυκαιμία  πως δεν πρέπει να φάνε «τίποτα» για να μειωθεί  η γλυκόζη ορρού.

Η αποφυγή του πρωινού, ιδιαίτερα από άτομο που ρυθμίζει το σάκχαρό του μόνο με διατροφή, κατά τη διάρκεια της ημέρας θα νιώθει πεινασμένος και αδύναμος και είναι πολύ πιθανό να καταλήξει να φάει κάτι γρήγορο για να ικανοποιήσει την πείνα του.

Τι είδους πρωινό πρέπει να τρώμε;

Το πρωινό είναι μεν σημαντικό και τονίζεται η προσοχή στην επιλογή του.

Το σωστό πρωινό μπορεί να καθορίσει την ρύθμιση του σακχάρου την υπόλοιπη ημέρα. Δεν είναι όλα τα είδη τροφών κατάλληλα για κατανάλωση το πρωί. Ο συνδυασμός υδατανθράκων χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη με πολλές φυτικές ίνες (προϊόντα  ολικής άλεσης χωρίς ζάχαρη, μήλα, φράουλες) μαζί με πρωτεΐνη με χαμηλά λιπαρά (γαλακτοκομικά προϊόντα) είναι ο ιδανικός συνδυασμός. Η κατανάλωση πρωτεΐνης σε συνδυασμό με τους σύνθετους υδατάνθρακες το πρωί μειώνει την παραγωγή ορμονών που ελέγχουν την πείνα και οδηγεί σε λιγότερη πρόσληψη τροφής. Οι τροφές αυτές διασπώνται αργά, δεν προκαλούν ιδιαίτερη αύξηση στο σάκχαρο και την ινσουλίνη και προστατεύουν από υπερφαγια την υπόλοιπη ημέρα. Το αντίθετο θα συμβεί αν καταναλώσει κανείς πρωινό με υδατάνθρακες με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη (δημητριακά με ζάχαρη, κέικ, γλυκά αρτοπαρασκευάσματα, λευκό ψωμί), που απορροφώνται γρήγορα, προκαλούν υπεργλυκαιμία, αντιδραστική υπογλυκαιμία μετά το φαγητό και μπορεί να προκαλέσουν αίσθημα πείνας και μη ισορροπημένη διατροφή την υπόλοιπη ημέρα.

Παραδειγματικό Πρόγευμα

• Μούσλι ή ολικής άλεσης δημητριακά όπως σιτάρι, βρώμη, σίκαλη με,
• Φρούτα με,
• Γάλα, γιαούρτι με περιορισμένα λιπαρά,ή αυγό, ή τυρί χαμηλό σε λιπαρά (υπάρχουν και τα παραδοσιακά με χαμηλά σε λιπαρά πχ. χαλούμι και αναρή).

 Συζητήστε με τον διαιτολόγο σας ποιο πρωινό είναι το καταλληλότερο με την σωστή ποιότητα και ποσότητα για εσάς ανάλογα με τον τρόπο ζωής σας και την θεραπευτική αγωγή που ακολουθείτε για την διαβήτη.

Δείτε πιο κάτω συνοπτικά τα διατροφικά στοιχειά  για την αντιμετώπιση του διαβήτη:

Πηγή : ADA (2008) Diabetes Care, vol: 31 (1)

Μερικές τιμές που πρέπει να θυμόμαστε:

Διαταραγμένη γλυκόζη πλάσματος νηστείας (IFG):

• Γλυκόζη πλάσματος νηστείας ≥110 & <126mg/dl (≥6,1 & <6,9mmol/l)

Διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης (IGT):

• Γλυκόζη πλάσματος 2 ώρες μετά τη χορήγηση 75g γλυκόζης ≥140 & <200mg/dl (≥ 7,8 & <11,1mmol/l)

Προσπαθείτε  να έχετε λιγότερο από 3  παράγοντες κινδύνου για καλύτερη αντιμετώπιση του διαβήτη, μεταβολικού συνδρόμου και καρδιακών προβλημάτων!

Πηγή: (Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults. JAMA 2001;285:2486-2497)

Πηγές:

Rabinovitz HR1, Boaz M, Ganz T, Jakubowicz D, Matas Z, Madar Z, Wainstein J. Big breakfast rich in protein and fat improves glycemic control in type 2 diabeti Obesity (Silver Spring). 2013 Oct 29

Mekary RA, Giovannucci E, Willett WC, van Dam RM, Hu FB. Eating patterns and type 2 diabetes risk in men: breakfast omission, eating frequency, and snacking. Am J Clin Nutr. 2012 May;95(5):1182-9. Epub 2012 Mar 28. PubMed PMID: 22456660; PubMed Central PMCID: PMC3325839

Andreou E, Hajigeorgiou P, Kyriakou K, Avraam T, Chappa G, Kallis P, Lazarou Ch, Philippou Ch, Christoforou C, Kokkinofta R, Dioghenous C, Savva S, Kafatos A, Zampelas A, Papandreou D.            Risk factors of obesity in a cohort of 1001 Cypriot adults: An epidemiological study. Hippokratia. 2012 Jul;16(3):256-60.

Papoutsou S1, Briassoulis G2, Wolters M3, Peplies J3, Iacoviello L4, Eiben G5, Veidebaum T6, Molnar D7, Russo P8, Michels N9, Moreno LA10, Tornaritis M1; IDEFICS consortium. No breakfast at home: association with cardiovascular disease risk factors in childhood. Eur J Clin Nutr. 2014 Jul;68(7):829-34. doi: 10.1038/ejcn.2014.88. Epub 2014 May 21.

Lazarou C1, Matalas AL2. Breakfast intake is associated with nutritional status, Mediterranean diet adherence, serum iron and fasting glucose: the CYFamilies study. Public Health Nutr. 2014 Oct 7:1-9.

Για τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου:

Δρ Ελένη Π. Ανδρέου, RDΝ, LD

Κλινική Διαιτολόγος

Πρόεδρος Συ.Δι.Κυ.