Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου για την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14/11/2015)
Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου για
την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14/11/2015)
Φετινό Θέμα: «Κάνε την ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ δικαίωμα, όχι προνόμιο»
Αντιµετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη
Σηµαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του διαβήτη και των επιπλοκών του διαδραματίζουν η έγκαιρη διάγνωση της νόσου και η εκπαίδευση του διαβητικού ασθενούς σε σχέση µε τις διατροφικές του συνήθειες. Επίσης, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η εκπαίδευση του διαβητικού σε σχέση µε την σωµατική δραστηριότητα, η εκπαίδευση του στον αυτοέλεγχο του σακχάρου και τη συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή καθώς και η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση των επιπλοκών του διαβήτη.
Η στρατηγική αντιμετώπισης του διαβητικού ασθενούς πρέπει να ικανοποιεί τρεις βασικούς στόχους:
τον µακροχρόνιο έλεγχο της γλυκόζης αίµατος τουασθενούς
την αύξηση της σωµατικής άσκησης και την υιοθέτηση από τον ασθενήενόςπιο υγιεινού τρόπουζωής
την εξάλειψη των παραγόντων που αυξάνουν τον κίνδυνο εµφάνισηςτωνχρόνιων επιπλοκών του διαβήτη (πχ τη διακοπή του καπνίσµατος,έλεγχοςαρτηριακής πίεσης και επιπέδωνχοληστερόλης)
Η θεραπευτική προσέγγιση για την κάλυψη των παραπάνω στόχων βασίζεται:
στην τήρηση συγκεκριμένου προγράµµατος διατροφής, την αύξηση της σωµατικής άσκησης και τη λήψη φαρµακευτικής αγωγής.
Διαβητική Διατροφή
Η δίαιτα είναι η βάση της πετυχηµένης γλυκαιµικής ρύθµισης και είναι απαραίτητη για τη ρύθµιση όλων των διαβητικών ατόμων. Ανάλογα µε τη σοβαρότητα της νόσου συνδυάζεται µε υπογλυκαιµικά χάπια ή ινσουλίνη. Το διαιτολόγιο του διαβητικού ασθενούς πρέπει να είναι απόλυτα εξατομικευμένο και να προσαρμόζεται στις ανάγκες της καθηµερινής ζωής.
Η διατροφή του διαβητικού ουσιαστικά δε διαφέρει από τη σωστή δίαιτα του µη διαβητικού. Πρέπει να έχει ποικιλία τροφών, να είναι χαµηλή σε ζωϊκά λίπη, χοληστερόλη, αλάτι και οινόπνευµα και να περιέχει άφθονες φυτικές ίνες.
Οι υδατάνθρακες πρέπει να προέρχονται κατά κύριο λόγο από τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ψωµί ολικής άλεσης, δηµητριακά κ.λ.π. Οι τροφές αυτές απελευθερώνονται αργά στο αίµα και ο διαβητικός ασθενής αισθάνεται χορτάτος για περισσότερο χρόνο.
Από τη διατροφή του διαβητικού, θα μπορούσαν να αποφεύγονται η ζάχαρη, το µέλι, η γλυκόζη, τα παγωτά, οι καραµέλες, η σοκολάτα, οι γλυκιές κοµπόστες, το σακχαρούχο γάλα, τα ποτά με ζάχαρη και οι χυµοί φρούτων µε ζάχαρη, τα γλυκά οινοπνευµατώδη ποτά (λικέρ, γλυκά κρασιά) κ.λ.π. Παρόλο που αν το διαβητικό άτομο είναι εκπαιδευμένο από εγγεγραμμένο διαιτολόγο μπορεί να κάνει τις κατάλληλες ανταλλαγές (π.χ. 1 κουταλιά της σούπας μέλι είναι ισοδύναμο με 1 φρούτο).
Φυσική Άσκηση
Με τη σωµατική άσκηση ο διαβητικός ασθενής καταναλώνει γλυκόζη, που είναι η κύρια πηγή ενέργειας στον άνθρωπο, ρυθµίζοντας έµµεσα τα επίπεδα της στο αίµα, ενώ από την άλλη πλευρά, διευκολύνει την πρόσληψη της από τους σκελετικούς
µύες. Επιπλέον, η µυϊκή άσκηση συντελεί στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσηµάτων. Ο τύπος και η ένταση της µυϊκής άσκησης για κάθε διαβητικό ασθενή καθορίζεται βάσει της ηλικίας, της γενικής κατάστασής του και από την ύπαρξη τυχόν επιπλοκών.
Ένας πολύ καλός τρόπος άσκησης για το διαβητικό ασθενή είναι το περπάτηµα διάρκειας µισής µε µίας ώρας ηµερησίως. Είναι προτιµότερο η άσκηση να γίνεται
µετά από τα γεύµατα, παρά πριν, γιατί το σάκχαρο αίµατος πριν είναι συνήθως χαµηλό.
Δείτε πιο κάτω συνοπτικά τα διατροφικά στοιχειά για την αντιμετώπιση του διαβήτη:
Διατροφικό στοιχείο | Διαβήτης |
Πρωτεΐνη | 15-20% ή 0,8-1g/kg βάρους (σε νεφροπάθεια τελικού ή αρχικών σταδίων, αντίστοιχα) |
Ολικό λίπος | 20-35% |
Κορεσμένο λίπος |
<7% (ελαχιστοποίηση trans) |
Μονοακόρεστα λίπη | ~20% |
Πολυακόρεστα λιπαρά |
~10% (συμπληρώματα ω3 εάν υπερτριγλυκεριδαιμία) |
Xοληστερόλη |
<200mg |
Υδατάνθρακες |
Συνήθη 50-55% (όχι <130g/ημέρα) |
Mονοσακχαρίτες |
<10% |
Φρούτα & λαχανικά |
τουλάχιστον 5 μερίδες |
Φυτικές ίνες |
τουλάχιστον 13g/1000kcal/ημέρα ή 25-30γρ/ημέρα |
Ψάρια |
>2 μερίδες/εβδομάδα |
Αλάτι |
<6g/ημέρα |
Αλκοόλ |
2 μερίδες/ημέρα για άνδρες & 1 μερίδα/ημέρα για γυναίκες |
Φυτικές στερόλες & στανόλες | ~2g/ημέρα |
Πηγή: ADA (2008) Diabetes Care, vol: 31 (I)
Μερικές τιμές που πρέπει να θυμόμαστε:
Διαταραγμένη γλυκόζη πλάσματος νηστείας (IFG):
- Γλυκόζη πλάσματος νηστείας ≥110 & <126mg/dl (≥6,1 & <6,9mmol/l)
Διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης (IGT):
- Γλυκόζη πλάσματος 2 ώρες μετά τη χορήγηση 75g γλυκόζης ≥140 & <200mg/dl (≥ 7,8 & <11,1mmol/l)
Προσπαθείτε να έχετε λιγότερο από 3 παράγοντες κινδύνου για καλύτερη αντιμετώπιση του διαβήτη, μεταβολικού συνδρόμου και καρδιακών προβλημάτων!
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ | ΕΠΙΠΕΔΟ ΟΡΙΩΝ |
Κοιλιακή παχυσαρκία (περιφέρεια μέσης) Άνδρες Γυναίκες |
>102 cm (>40in) >88 cm (>35in) |
Τριακυλογλυκερόλες | >150mg/dl (>1.7mmol/L) |
HDL-C Άνδρες Γυναίκες |
<40mg/dL (<1.04mmol/L) <50mg/dL (<1.29mmol/L) |
Αρτηριακή πίεση | ≥130/≥85mmHg |
Γλυκόζη νηστείας |
≥110mg/dl (≥6.1mmol/L) |
Πηγή: (Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults. JAMA 2001;285:2486-2497)
Πηγές:
Rabinovitz HR1, Boaz M, Ganz T, Jakubowicz D, Matas Z, Madar Z, Wainstein J. Big breakfast rich in protein and fat improves glycemic control in type 2 diabeti Obesity (Silver Spring). 2013 Oct 29
Mekary RA, Giovannucci E, Willett WC, van Dam RM, Hu FB. Eating patterns and type 2 diabetes risk in men: breakfast omission, eating frequency, and snacking. Am J Clin Nutr. 2012 May;95(5):1182-9. Epub 2012 Mar 28. PubMed PMID: 22456660; PubMed Central PMCID: PMC3325839
Andreou E, Hajigeorgiou P, Kyriakou K, Avraam T, Chappa G, Kallis P, Lazarou Ch, Philippou Ch, Christoforou C, Kokkinofta R, Dioghenous C, Savva S, Kafatos A, Zampelas A, Papandreou D. Risk factors of obesity in a cohort of 1001 Cypriot adults: An epidemiological study. Hippokratia. 2012 Jul;16(3):256-60.
Papoutsou S1, Briassoulis G2, Wolters M3, Peplies J3, Iacoviello L4, Eiben G5, Veidebaum T6, Molnar D7, Russo P8, Michels N9, Moreno LA10, Tornaritis M1; IDEFICS consortium. No breakfast at home: association with cardiovascular disease risk factors in childhood. Eur J Clin Nutr. 2014 Jul;68(7):829-34. doi: 10.1038/ejcn.2014.88. Epub 2014 May 21.
Lazarou C1, Matalas AL2. Breakfast intake is associated with nutritional status, Mediterranean diet adherence, serum iron and fasting glucose: the CYFamilies study. Public Health Nutr. 2014 Oct 7:1-9.
Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρείαhttp://www.endo.gr/
Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία http://www.ede.gr/
Για τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου:
Δρ Ελένη Π. Ανδρέου, RDΝ, LD
Κλινική Διαιτολόγος
Πρόεδρος Συ.Δι.Κυ.