Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου για την Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας (4/3/2020)

"Αντιμετωπίζοντας μαζί την Παχυσαρκία: Ώρα για δράση!"

Χωρίς πρόσβαση σε εκπαιδευμένους παρόχους- όπως είναι οι εγγεγραμμένοι, πτυχιούχοι διαιτολόγοι και οι πτυχιούχοι διατροφολόγοι, οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από παχυσαρκία δεν θα φθάσουν ένα υγιές  ή θα διατηρήσουν ένα υγιές μακροπρόθεσμο στόχο βάρους (WOF, ΣυΔιΚυ).

Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Παχυσαρκίας (WOF) κήρυξε την 4η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας (World Obesity Day), με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τις επιδημικές διαστάσεις που έχει πάρει σήμερα η παχυσαρκία και να υποδεικνύουν λύσεις για τον περιορισμό της συχνότητας εμφάνισής της.

Η Παχυσαρκία είναι η πάθηση που προκαλείται από υπερβολική εναπόθεση  λίπους στο σώμα. Έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, οδηγώντας σε μείωση του προσδόκιμου ζωής και αυξημένα προβλήματα υγείας. Ένας απλός τρόπος εκτίμησης της παχυσαρκίας είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), που εκφράζει το πηλίκο του σωματικού βάρους σε κιλά προς το τετράγωνο τους ύψους σε μέτρα. Ένα άτομο χαρακτηρίζεται λιποβαρές με ΔΜΣ < 18,5, φυσιολογικό με 18,5-25,0, υπέρβαρο με 25-30 και παχύσαρκο με ΔΜΣ > 30 (30-35 στάδιο I, 35-40 στάδιο II, > 40 στάδιο III).

Σύμφωνα με την WOF, το 2014 το 39% του παγκόσμιου πληθυσμού ήταν υπέρβαρο και το 13% παχύσαρκο, ενώ η συχνότητα της παχυσαρκίας έχει διπλασιαστεί από το 1980. Πιο επίφοβη είναι η παχυσαρκία των παιδιών, η οποία επίσης προχωράει αύξουσα.  Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) επισημαίνει ότι τα ποσοστά παχυσαρκίας έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί από το 1975 έως σήμερα, ενώ η αύξηση ειδικά στα παιδιά και στους εφήβους είναι ακόμη μεγαλύτερη (σχεδόν πενταπλασιασμός). Τονίζει ότι η παχυσαρκία αφορά όλες τις ηλικίες και όλες τις κοινωνικές ομάδες σε όλες τις χώρες, πλούσιες και φτωχές, αποτελώντας παράγοντα κινδύνου για διάφορες παθήσεις, όπως διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακή νόσο, υπέρταση, καρκίνο.

Στην Κύπρο η παχυσαρκία ανέρχεται στο 27.8 % σύμφωνα με επιδημιολογική έρευνα του Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου. Στους άντρες η παχυσαρκία ανέρχεται στο 28.8% και στις γυναίκες στο 26.9%. Το  υπερβάλλον βάρος ανέρχεται στο 36% συνολικά, 46.9% στους άνδρες και 26% στις γυναίκες.

Εξερευνήστε τις ρίζες της παχυσαρκίας

Το ανθρώπινο σώμα έχει ενσωματωμένους μηχανισμούς για να προστατευθεί από την πείνα-αυτό μπορεί να καταστήσει δύσκολο να διατηρηθεί η απώλεια βάρους.

Επεξεργασμένα τρόφιμα, σε όλο τον κόσμο, συμβάλλουν στην ταχεία αύξηση της παχυσαρκίας.

Τα γονίδιά μας αντιπροσωπεύουν κάπου μεταξύ 40-70% της πιθανότητας παχυσαρκίας. Ενώ τα γονίδιά μας επηρεάζουν τον κίνδυνο για παχυσαρκία. ο αντίκτυπος της συνεισφοράς τους μπορεί να τροποποιηθεί από περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως οι συνήθειες του τρόπου ζωής μας.

Χωρίς πρόσβαση σε εκπαιδευμένους παρόχους- όπως είναι οι εγγεγραμμένοι, πτυχιούχοι διαιτολόγοι και οι πτυχιούχοι διατροφολόγοι, οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από παχυσαρκία δεν θα φθάσουν ένα υγιές  ή θα διατηρήσουν ένα υγιές μακροπρόθεσμο στόχο βάρους.

Η προγεννητική ζωή, η πρόωρη ενηλικίωση, η εγκυμοσύνη, οι ασθένειες και τα φάρμακα μπορούν όλοι να επηρεάσουν την αύξηση βάρους.

Υπάρχει μια περίπλοκη σχέση μεταξύ των συστημάτων τροφίμων και της υγείας, με την εμπορία των τροφίμων που έχουν μια γνωστή σύνδεση με την παχυσαρκία.

Τα συμπτώματα ορισμένων διαταραχών της ψυχικής υγείας, και τα συναφή φάρμακα τους, μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του σωματικού βάρους.

Η έλλειψη ύπνου όπως και τα υψηλά επίπεδα στρες διαταράσσουν τις ορμόνες που μπορούν να επηρεάσουν το βάρος σας.

Διακρίσεις για  Βάρος ή εκφοβισμός για την παχυσαρκία  και το στίγμα  που ακολουθεί μπορεί να έχει σημαντικές συνέπειες για κάποιον με παχυσαρκία.

Δώστε τέλος στον στιγματισμό των παχύσαρκων ανθρώπων

Οι αντιεπιστημονικές δημόσιες προσεγγίσεις της παχυσαρκίας αποτελούν βασική αιτία για το στίγμα που τη συνοδεύει, γι' αυτό ζητούν κατάλληλες πολιτικές και νομοθετικές επεμβάσεις που θα αποτρέπουν τις διακρίσεις σε βάρος των ανθρώπων με βάση το βάρος τους.  

Η επιστημονική κοινότητα πρέπει να ενεργοποιηθούν και να δεσμευθούν ότι θα βοηθήσουν, ώστε να δοθεί ένα τέλος στον στιγματισμό των παχύσαρκων ανθρώπων. Τη σχετική έκκληση απευθύνουν περισσότεροι από 100 ειδικοί, καθώς επίσης ιατρικοί και επιστημονικοί οργανισμοί από όλο τον κόσμο, με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας.

Όπως αναφέρουν, οι αντιεπιστημονικές δημόσιες προσεγγίσεις της παχυσαρκίας αποτελούν βασική αιτία για το στίγμα που τη συνοδεύει, γι' αυτό ζητούν κατάλληλες πολιτικές και νομοθετικές επεμβάσεις που θα αποτρέπουν τις διακρίσεις σε βάρος των ανθρώπων με βάση το βάρος τους.

Η κοινή δήλωση, που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό "Nature Medicine", με επικεφαλής τον καθηγητή βαριατρικής και μεταβολικής χειρουργικής Φρανσέσκο Ρουμπίνο του Βασιλικού Κολλεγίου (King's) του Λονδίνου, επισημαίνει ότι το στίγμα της παχυσαρκίας μπορεί να προκαλέσει τόσο σωματική όσο και ψυχική βλάβη, καθώς οι παχύσαρκοι αντιμετωπίζονται ως άπληστοι, άβουλοι και χωρίς αυτοπειθαρχία άνθρωποι, με συνέπεια να υφίστανται διακρίσεις στο εργασιακό περιβάλλον, στη μόρφωση τους και στην παροχή υπηρεσιών υγείας.

«Το στίγμα του βάρους συνιστά πρόβλημα δημόσιας υγείας, υποσκάπτει τα ανθρώπινα και κοινωνικά δικαιώματα και αποτελεί σοβαρό εμπόδιο στη μάχη κατά της επιδημίας της παχυσαρκίας. Ο στόχος της πρωτοβουλίας μας ήταν να συγκεντρώσουμε μια ευρεία ομάδα ειδικών και επιστημονικών οργανισμών, ώστε για πρώτη φορά να μιλήσουμε με μία φωνή και να καταδικάσουμε απερίφραστα το στίγμα του βάρους, εκθέτοντας τις παρανοήσεις που συμβάλλουν σε αυτό».

Η κοινή επιστημονική έκκληση τονίζει ότι «το κοινωνικό στίγμα βασίζεται σε μια τυπικά αναπόδεικτη υπόθεση πως η παχυσαρκία πηγάζει πρωτίστως από μια έλλειψη αυτοπειθαρχίας και προσωπικής ευθύνης. Αυτό όμως δεν συνάδει με τις τρέχουσες επιστημονικές ενδείξεις ότι η ρύθμιση του βάρους του σώματος δεν βρίσκεται πλήρως στον εθελοντικό έλεγχο (του ανθρώπου) και ότι βιολογικοί, γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες συμβάλλουν στην παχυσαρκία».

Οι ειδικοί ζητούν επίσης από τα μέσα ενημέρωσης να παρουσιάζουν την παχυσαρκία με ισορροπημένο και επιστημονικά ακριβή τρόπο, χωρίς να προάγουν το στίγμα.

Ώρα για δράση

«Αντιμετωπίζοντας μαζί την Παχυσαρκία: Ώρα για δράση!», είναι το ευρωπαϊκό σύνθημα για την Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας, και οι δράσεις έχουν ως βασικό άξονα την ευαισθητοποίηση γύρω από την προσπάθεια δημιουργίας μιας κοινής αντίληψης στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στόχοι αυτής της προσπάθειας είναι να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν στρατηγικές για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, μέσω της διεύρυνσης της εκπαίδευσης όλων των επαγγελματιών υγείας σε θέματα παχυσαρκίας και να αναγνωρισθεί αυτή ευρύτερα ως ασθένεια, να εξαλειφθεί το στίγμα που συχνά τη συνοδεύει και τέλος να ενταθούν τα μέτρα ανάσχεσης της ραγδαίας αύξησης των ποσοστών υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων στην Ευρώπη.

Ο ΠΟΥ υπογραμμίζει ότι «οι άνθρωποι με παχυσαρκία συνεχώς κατηγορούνται και ντροπιάζονται επειδή πολλοί δεν κατανοούν πλήρως τις ριζικές αιτίες της παχυσαρκίας, που συχνά είναι ένα πολύπλοκο μίγμα παραγόντων σχετικών με τη διατροφή, τον τρόπο ζωής, το γενετικό υπόβαθρο, καθώς επίσης κοινωνικοπολιτισμικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Είναι η ώρα να σπάσουμε τον κύκλο της ντροπής και της κατηγορίας και να επαναξιολογήσουμε την προσέγγιση μας, ώστε να αντιμετωπίσουμε αυτό το πολύπλοκο παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας».

Ο ΠΟΥ προτείνει, μεταξύ άλλων, να περιοριστεί το μάρκετινγκ με στόχο τα παιδιά τροφών και ποτών με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπη, ζάχαρη και αλάτι, καθώς επίσης να βελτιωθεί η πρόσβαση σε φθηνό υγιεινό φαγητό. Παράλληλα, στις πόλεις πρέπει να δημιουργηθούν περισσότεροι χώροι για ασφαλές περπάτημα, ποδήλατο και αναψυχή, ενώ τα παιδιά πρέπει να διδάσκονται στο σχολείο από μικρή ηλικία τις υγιεινές συνήθειες.

Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια κρίση παχυσαρκίας που παίρνει διαστάσεις επιδημίας, η οποία παρουσιάζει αυξανόμενες οικονομικές επιβαρύνσεις στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης προσθέτοντας ότι η ανταπόκριση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων στο πρόβλημα της παχυσαρκίας δεν λειτουργεί, και έτσι προκύπτει η ανάγκη για μία νέα προσέγγιση. H πρόληψη της παχυσαρκίας πρέπει να παραμείνει προτεραιότητα, ενώ η συνεχιζόμενη αύξηση του επιπολασμού της αποδεικνύει ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη θεραπεία αλλά και την πρόληψη.

Πηγή:https://www.worldobesityday.org/roots/stigma

                    www.cydadiet.org

Σύνδεσμος Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου