Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων Κύπρου Ημέρα Διατροφής στην Ευρώπη

19 Ιανουαρίου 2006

Επ’ ευκαιρίας της Ημέρας Διατροφής στην Ευρώπη 19/1/2006 ο Σύνδεσμος Διαιτολόγων Κύπρου κάνει τις ακόλουθες εισηγήσεις για τις Διατροφικές Οδηγίες για τον Κύπριο Πολίτη.

Εισηγήσεις Συνδέσμου Διαιτολόγων Κύπρου για τις Διατροφικές Οδηγίες για τον Κυπριακό Πληθυσμό

Αρχές Διατροφής για τον Κυπριακό Πληθυσμό:

• Ποικιλία από όλες της ομάδες τροφών
• Ισορροπία στα θρεπτικά συστατικά και θερμίδες
• Μετριασμένη κατανάλωση από τις τροφές που περιέχουν μεγάλα ποσοστά κορεσμένου λίπους και ζάχαρη.
• Ικανοποιητικές ποσότητες από όλες τις ομάδες τροφών
• Γεύση / Υφή/ Εμφάνιση που να ικανοποιεί τις προσωπικές προτιμήσεις.

Ομάδες Τροφίμων και Πυραμίδα Διατροφής βάση των διατροφικών επιλογών του Κύπριου καταναλωτή:

• Δημητριακά
• Πατάτες και αμυλούχα λαχανικά (γλυκοκόλοκο, μπιζέλι, κολοκάσι)
• Ζάχαρη και σχετικά προϊόντα
• Λαχανικά και φρούτα
• Όσπρια
• Μυρωδικά
• Κρέας, πουλερικά και αυγά
• Ψάρια και θαλασσινά
• Γαλακτοκομικά προϊόντα
• Προστιθέμενα λιπίδια, ελαιόλαδο και σπορέλαιο
• Νερό
• Αλκοόλ
• Προστιθέμενες ουσίες

Για τις συνιστάμενες ημερήσιες δοσολογίες των ομάδων τροφών μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την πυραμίδα μεσογειακής διατροφής.

Επιπρόσθετες εισηγήσεις:

• Διατηρείτε το επιθυμητό και υγιεινό βάρος για το ύψος, το σωματότυπο, το γένος και την ηλικία σας
• Τρώτε αργά, σε σταθερές ώρες
• Προτιμάτε φρούτα ή ξηρούς καρπούς και όχι γλυκίσματα στα ενδιάμεσα γεύματα
• Προτιμάτε ψωμί ή ζυμαρικά ολικής αλέσεως
• Προτιμάτε το νερό και όχι τα αναψυκτικά ή τα φρουτοποτά
• Οι υγιείς ενήλικες (πλην των εγκύων) δεν χρειάζονται διατροφικά συμπληρώματα (βιταμίνες, ιχνοστοιχεία κ.λπ.) όταν ακολουθούν μια ισορροπημένη διατροφή
• Αφαιρέστε το ορατό λίπος από το κρέας πριν να μαγειρευτεί 
• Τρόφιμα μειωμένα ή χαμηλά σε θερμίδες θα πρέπει να χρησιμοποιούνται περιορισμένα αφού η συχνή τους κατανάλωση σε μεγάλες ποσότητες έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να αυξήσει το σωματικό βάρος ισάξια με τα αντίστοιχα προϊόντα με πλήρες θερμίδες.
• Η σωστή διατροφή αποτελεί απώτερο στόχο, αλλά η υιοθέτηση της σε καθημερινή βάση μπορεί να γίνει προοδευτικά.
• Γυμνάζεστε συστηματικά

Χρησιμοποιήστε την πυραμίδα και το πιάτο έως οδηγό για την σωστή διατροφή και την μακροχρόνια υγεία.

Επιστημονικές Ενδείξεις για τις Σχέσεις Διατροφής και Υγείας

• «Σύνδρομα από έλλειψη συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών δεν είναι πιθανό να εμφανιστούν, όταν οι σχετικές προσλήψεις φθάνουν ή υπερβαίνουν τις προσλήψεις αναφοράς πληθυσμού.
• Η αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη έχει κατά καιρούς ενοχοποιηθεί για αρνητικές επιδράσεις στην υγεία.  Ο δείκτης μάζας σώματος (body mass index, BMI), υψηλότερη ενεργειακή πρόσληψη συνδέεται με χαμηλότερη ολική θνησιμότητα και ιδιαίτερα θνησιμότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα. Επισημαίνεται ότι η ανδρικού τύπου (κεντρική) παχυσαρκία θεωρείται γενικά περισσότερο νοσογόνος από τη γυναικείου τύπου (περιφερειακή) παχυσαρκία.
• Η γλυκαιμική επίδραση των αμυλούχων τροφών, η οποία συχνά μετριέται με το γλυκαιμικό δείκτη, είναι συνάρτηση του ρυθμού πέψης, ο οποίος, με τη σειρά του, εξαρτάται μέχρι ενός βαθμού από την περιεκτικότητα της τροφής σε φυτικές ίνες, αλλά κυρίως από την περιεκτικότητα της σε άμυλο. Σε υπερτριγλυκεριδαιμικά άτομα, η μακροχρόνια κατανάλωση τροφίμων με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη ενδέχεται να ελαττώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων βελτιώνοντας την ανοχή γλυκόζης, μειώνοντας  την έκκριση ινσουλίνης και ελαττώνοντας τα επίπεδα λιπιδίων του ορού.
• Οι πατάτες παρέχουν ποσοστό ενέργειας από πρωτεΐνες αντίστοιχο με αυτό που παρέχουν το σιτάρι και το ρύζι. Είναι, επίσης καλή πηγή βιταμίνης C.
• Η κατανάλωση ζάχαρης έχει συσχετιστεί με αυξημένη επίπτωση τερηδόνας, ιδιαίτερα όταν απουσιάζει η φθορίωση του νερού και τα απαραίτητα μέτρα στοματικής υγιεινής.  Οι γλυκαιμικές επιδράσεις των απλών σακχάρων είναι συγκρίσιμες, αν όχι μικρότερες, αυτών του αμύλου των μαγειρευμένων τροφών.
• Τα λαχανικά και τα φρούτα θεωρείται ότι δρουν προστατευτικά έναντι της στεφανιαίας νόσου και των περισσότερων νεοπλασιών, πιθανόν λόγω της αυξημένης περιεκτικότητας τους σε διαιτητικές ίνες, φυλλικό οξύ, βιταμίνη C, β-καροτίνη, άλλα καροτινοειδή, πολυφαινόλες και φυτοοιστρογόνα.
• Τα όσπρια έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπίδια τα οποία αυξάνουν τη διατροφική τους αξία.
• Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι οι φυτικές ίνες (μη αμυλούχοι πολυσακχαρίτες) από τα δημητριακά, τα όσπρια, τα λαχανικά και τα φρούτα έχουν θετική επίδραση στο λιπιδαιμικό προφίλ, την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας, την πρόληψη της εκκολπωμάτωσης και τη ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη.
• Οι ξηροί καρποί έχουν κατά κανόνα υψηλή περιεκτικότητα σε μονοακόρεστα λιπίδια και πολλοί από αυτούς φαίνεται να έχουν και υποχοληστερολαιμική δράση.  Επίσης, έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Ε και φυτικές ίνες.
• Το κρέας και τα αυγά παρέχουν πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και σελήνιο.  Είναι καλή πηγή σιδήρου και ψευδαργύρου.  Επιπλέον, η πρόσληψη κρέατος, και ιδιαίτερα κόκκινου κρέατος, σχετίζεται σταθερά με τον καρκίνο του παχέος εντέρου και ενδεχομένως με άλλες μορφές καρκίνου και τη στεφανιαία νόσο.
• Τα ψάρια (κυρίως τα λιπαρά ψάρια) και τα θαλασσινά θεωρείται ότι μειώνουν τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου, πιθανόν γιατί περιέχουν μεγάλες ποσότητες ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων μακράς αλύσου.
• Τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι πλούσια σε ασβέστιο, αφετέρου όμως περιέχουν πολλά κορεσμένα λιπίδια.  Η κατανάλωση αποβουτυρωμένων γαλακτοκομικών προϊόντων ενέχει σημαντικά θεωρητικά πλεονεκτήματα.
• Τα κορεσμένα λιπαρά οξέα έχουν συσχετιστεί με τη στεφανιαία νόσο, τον καρκίνο του προστάτη, πιθανόν τον καρκίνο του παχέος εντέρου και ίσως και άλλες νεοπλασίες.  Τα trans λιπαρά οξέα, που περιέχονται σε πολλές μαργαρίνες και βιομηχανοποιημένα προϊόντα (π.χ. μπισκότα), έχουν ιδιότητες ανάλογες, αν όχι περισσότερο επιβλαβείς, από αυτές των κορεσμένων λιπαρών οξέων.  Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα θεωρείται ότι προστατεύουν από τη στεφανιαία νόσο, γιατί ελαττώνουν τη συγκέντρωση των λιποπρωτεϊνών χαμηλής πυκνότητας (LDL) στον ορό, αν και τείνουν επίσης να ελαττώνουν και τα επίπεδα των λιποπρωτεϊνών υψηλής πυκνότητας (HDL). Τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, και ιδιαίτερα το ελαιόλαδο, ελαττώνουν τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης, χωρίς να ελαττώνουν την HDL χοληστερόλη.
• Το νερό δεν δίνει ενέργεια, αλλά είναι αναγκαίο για τη ζωή και μπορεί, επίσης, να αποτελέσει σημαντική πηγή απαραίτητων στοιχείων, όπως το ιώδιο και το φθόριο.  Τα μη οινοπνευματώδη ποτά, συμπεριλαμβανομένων των ανθρακούχων αναψυκτικών, δεν φαίνεται να έχουν θετικές ή αρνητικές συνέπειες στην υγεία, με εξαίρεση το γεγονός της υψηλής περιεκτικότητας  τους σε απλούς υδατάνθρακες, κυρίως ζάχαρη.  Οι χυμοί των φρούτων φαίνεται να εμφανίζουν ορισμένες από τις ευεργετικές ιδιότητες των φρούτων. Η κατανάλωση αιθυλικής αλκοόλης αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του ανώτερου πεπτικού συστήματος, ιδιαίτερα μεταξύ των καπνιστών, αποτελεί βασική αιτία κίρρωσης του ήπατος και χρόνιας υποτροπιάζουσας παγκρεατίτιδας.  Η συνισταμένη ποσότητα αλκοόλ είναι 25-30γρ. αιθυλικής αλκοόλης ή άλλες προδιαγραφές εισηγούνται  2 μερίδες αλκοόλ ανά ημέρα για τον άντρα και 1 μερίδα αλκοόλ ανά ημέρα για την γυναίκα.
• Όσον αφορά τις προστιθέμενες ουσίες και τους ρυπαντές, ισχυρές επιδημιολογικές ενδείξεις μπορούν να υπάρξουν μόνο για τις προστιθέμενες ουσίες που υπόκεινται στον έλεγχο του ατόμου, ιδιαίτερα για το αλάτι και τα καρυκεύματα.  Τα νιτρικά άλατα μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρκίνου του στομάχου».

Ελένη Π. Ανδρέου, RD, LD
Πρόεδρος Συνδέσμου Διαιτολόγων Κύπρου