Ανακοίνωση του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων και του Συνδέσμου Διαιτολόγων Κύπρου για τις Ανορθόδοξες Δίαιτες

Η παχυσαρκία μπορεί να θεωρηθεί ως η μάστιγα της σύγχρονης κοινωνίας. Στην Αμερική περισσότεροι από το 50% του πληθυσμού είναι υπέρβαροι, ενώ ο ένας στους τρεις θεωρούνται παχύσαρκοι. Στην Κύπρο το 19% των αντρών και το 24% των γυναικών είναι παχύσαρκοι, ενώ στην Ελλάδα πρόσφατα ακούσαμε να ανακοινώνονται τα αποτελέσματα διαφόρων ερευνών που δίνουν αντίστοιχα ποσοστά, αν και ακόμα δεν έχουμε αξιόπιστα στοιχεία από μία Εθνική Έρευνα Διατροφής και Υγείας. Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, είναι ευνόητο πως η δίαιτα αδυνατίσματος θεωρείται πλέον μια επικερδής επιχείρηση.

Κάθε εβδομάδα τα περισσότερα γυναικεία περιοδικά έχουν να επιδείξουν μια καινούργια θαυματουργή δίαιτα, έναν ακόμη τρόπο για εύκολη και γρήγορη απώλεια βάρους. Παρόλο όμως που η κοινή λογική μας λέει ότι η δίαιτα της λαχανόσουπας ή του ανανά δεν αποτελούν τη λύση στο πρόβλημα της παχυσαρκίας, γιατί δεν τις απορρίπτουμε; 
Η απάντηση είναι ότι η προσπάθεια για μείωση του σωματικού βάρους και η διατήρησή της απώλειας είναι μία από τις δυσκολότερες διαδικασίες για την προαγωγή της υγείας. Για έναν διαιτολόγο είναι πολύ εύκολο να δώσει μια έντυπη δίαιτα και να πει στον ασθενή «χάσε 20 κιλά και μετά έλα να σε ξαναδώ». Το δύσκολο είναι η εντολή αυτή να επιτευχθεί. Αν η απώλεια του σωματικού βάρους ήταν τόσο απλή διαδικασία η παχυσαρκία δεν θα είχε φτάσει σε τόσο ανησυχητικά επίπεδα. 

Γιατί όμως είναι τόσο δύσκολο να μειώσουμε το σωματικό μας βάρος; Η αρχή στην οποία στηρίζεται το αδυνάτισμα είναι απλή. Αν οι τροφές που τρώμε παρέχουν στον οργανισμό όσες θερμίδες καταναλώνουμε, το βάρος παραμένει σταθερό. Αν οι θερμίδες της τροφής είναι περισσότερες παχαίνουμε και αν είναι λιγότερες αδυνατίζουμε. Αφού τα πράγματα φαίνονται να είναι τόσο απλά, γιατί λίγοι μόνο από εμάς καταφέρνουν την επιθυμητή ισορροπία; 

Το πρόβλημα είναι ότι για αρκετά εκατομμύρια χρόνια το ανθρώπινο είδος έδινε τη μάχη της επιβίωσης προσπαθώντας να εξασφαλίσει την απαραίτητη ποσότητα τροφής. Έτσι, οι γενετικοί μηχανισμοί που αναπτύχθηκαν συνέβαλλαν στην επικράτηση των ατόμων που είχαν καταφέρει να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα αποθέματα ενέργειας – και κατά συνέπεια λίπους. Και παρόλο που οι μηχανισμοί εξοικονόμησης και αποθήκευσης ενέργειας με τη μορφή λίπους είναι πολύ εξελιγμένοι στο ανθρώπινο είδος, δεν γνωρίζουμε την ύπαρξη κανενός μηχανισμού που να μας προστατεύει από την υπερφαγία. 

Ένα από τα πιο έξυπνα εμπορικά επινοήματα της «βιομηχανίας» του αδυνατίσματος θεωρούνται πως είναι οι ανορθόδοξες ή θαυματουργές δίαιτες. Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται ενδεικτικά κάποιες από αυτές.
  

Οι Ανορθόδοξες Δίαιτες βασίζονται σε δυο αρχές:

1. την «ανισορροπία» σε μακροθρεπτικά συστατικά που συνοψίζονται στα παρακάτω χαρακτηριστικά:
• Πολύ χαμηλές σε υδατάνθράκες.
• Αυξημένες σε πρωτεΐνη.
• Πολύ χαμηλές σε λίπος.

2. την κατανάλωση ή αποφυγή συγκεκριμένων τροφών από το καθημερινό διαιτολόγιο.
Τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τις ανορθόδοξες δίαιτες είναι:

• Η αμφισβητούμενη αξιοπιστία του συγγραφέα. Είναι ο συγγραφέας επιστήμων Διαιτολόγος – Διατροφολόγος; Αν όχι, πρέπει να προβληματιστούμε πριν δοκιμάσουμε την προτεινόμενη δίαιτα.
• Μήπως η δίαιτα προωθεί:
- Μαγικά και θαυματουργά φαγητά;
- Γρήγορη απώλεια βάρους;
- Καθόλου άσκηση;
- Αυστηρά μενού, «καλά» & «κακά» τρόφιμα, συγκεκριμένους συνδυασμούς τροφίμων, απεριόριστες ποσότητες από συγκεκριμένα τρόφιμα;
• Μήπως η δίαιτα:
- είναι πολύ καλή για να είναι αληθινή;
- προωθεί συγκεκριμένα προϊόντα ή συμπληρώματα διατροφής για ενίσχυση της δίαιτας;
- βασίζεται σε μία μεμονωμένη εργασία ή σε εργασίες δημοσιευμένες σε περιοδικά που δεν απολαμβάνουν της αποδοχής της επιστημονικής κοινότητας;

Αυτό που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι δεν υπάρχουν έρευνες που να υποστηρίζουν αυτές τις δίαιτες. Αντίθετα, οι δίαιτες αυτές χαρακτηρίζονται από:
- χρήση εμπειρικής μαρτυρίας και όχι συγκεκριμένων γεγονότων για να αποδείξουν την αποτελεσματικότητά τους.
- έλλειψη οποιαδήποτε κριτικής από συνάδελφους.

Επιστημονικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι το πιο αποτελεσματικό πρόγραμμα απώλειας βάρους είναι αυτό που συνδυάζει ένα υγιεινό τρόπο διατροφής, αλλαγή των διατροφικών συνηθειών και συστηματική άσκηση.


Καλλιόπη Άννα Πούλια
Πρόεδρος Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων