Ανακοίνωση του Συνδέσμου Διαιτολόγων Κύπρου για την Παγκόσμια Μέρα Διαβήτη Θέμα: Κίνδυνος στην Υγεία: Τα μάτια σας και ο Διαβήτη

Η 14 Νοεμβρίου είναι η παγκόσμια μέρα για τον διαβήτη. Το φετινό θέμα σύμφωνα με την Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας είναι: «Κίνδυνος στην υγεία: Τα μάτια σας και ο διαβήτης». Επίσης, το φετινό σύνθημα της Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής για τον Διαβήτη στην Κύπρο είναι «αν έχεις διαβήτη, πρόσεξε τα μάτια σου».

Ποια είναι όμως η σχέση της διατροφής με τα μάτια και τον διαβήτη;

Οπωσδήποτε μια συμπληρωμένη διατροφή είναι σημαντική για την υγεία του ατόμου, αλλά μπορεί να είναι και ιδιαίτερα ευεργετική για την υγεία των ματιών. Συγκεκριμένες θρεπτικές ουσίες έχουν αποδειχθεί ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στην όραση και την υγεία των ματιών.

Έτσι λοιπόν, η διατροφή μας πρέπει να είναι πλούσια σε βιταμίνη Α (β-καροτίνη) για πιο καλή όραση στη νύκτα, για αποτροπή του ερεθισμού των ματιών και την αίσθηση χαλικιών στα μάτια. Οι βιταμίνες Γ, Ε, και το σελίνιο βοηθούν στην πρόληψη του καταρράκτη και γλαυκώματος. Ο ψευδάργυρος διατηρεί την σωστή λειτουργία του αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Διεθνής Ομοσπονδίας Διαβήτη για την φετινή παγκόσμια μέρα διαβήτη οι αρνητικές επιπτώσεις του μη ελεγχόμενου διαβήτη σε σχέση με τα μάτια είναι:

Διαβητική Αμφιβληστροπάθεια (ΔΑ)
Κηλιδώδη οίδημα
Καταρράκτης

Και στις τρεις περιπτώσεις η διατροφή μπορεί άμεσα ή έμμεσα να βοηθήσει στην αποτροπή και στη θεραπεία τους.

Ακόμα, σύμφωνα με έγκυρες πηγές οι παράγοντες που μπορεί να επιβαρύνουν την ΔΑ και ουσιαστικά την γενική πρόγνωση του διαβήτη είναι:

Ανεπαρκής διαβητικός έλεγχος (Αυξημένη HbA1c)
Aρτηριακή υπέρταση
Υπερλιπιδαιμία
Κάπνισμα
Διαβητική νεφροπάθεια
Αναιμία
Εγκυμοσύνη
Παχυσαρκία
Εγχείρηση καταρράκτη

Για τα σημεία 1-3 και 5-8 υπάρχει διατροφική αντιμετώπιση για την πρόληψη ή θεραπεία αυτών των προβλημάτων (π.χ. για την αρτηριακή πίεση συνιστάται μείωση του αλατιού, του κορεσμένου λίπους, της καφεΐνης, και των συντηρητικών στην διατροφή, για την υπερλιπιδαιμία μείωση του κορεσμένου λίπους, χοληστερόλης κ.α.). ακόμα και για το σημείο του καπνίσματος η ενισχυμένη διατροφή σε θρεπτικές ουσίες (π.χ. βιταμίνη Γ) μπορεί να υπερπηδήσει τις ελλείψεις που δημιουργούνται με το κάπνισμα.

Μια πρόσφατη έρευνα που ανακοινώθηκε από το Schepens Eye Research Institute συνδέει την διατροφή με την υγεία του ματιού. Συγκεκριμένα, για το πρόβλημα του κηλιδώδη εκφυλισμού συνιστά ενισχυμένη κατανάλωση πράσινων φυλλώδη και πορτοκαλιών λαχανικών (αυξημένα σε περιεκτικότητα β-καροτίνης και βιταμίνης Γ).

Επίσης, σύμφωνα με το Διεθνές Πρόγραμμα Εκπαίδευσης για τα μάτια του Διεθνές Ινστιτούτου Υγείας οι αντιοξειδωτικές ουσίες θεωρούνται πλέον βασικά στοιχεία στον οργανισμό για καθαρή και δυνατή όραση καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής.

Αντιοξειδωτικές ουσίες είναι η β- καροτίνη, η βιταμίνη Γ, η βιταμίνη Ε και ο ψευδάργυρος.

Συνοπτικά οι θρεπτικές ουσίες που σχετίζονται με υγιή όραση είναι η β-καροτίνη (βιταμίνη Α), βιταμίνη Γ, βιταμίνη Ε, σελίνιο, ψευδάργυρος.

Πως μπορούμε όμως να πάρουμε αυτές τις θρεπτικές ουσίες και πόσο χρειαζόμαστε;
 

Θρεπτική Ουσία

Πηγές

β- καροτίνη

Σκούρα πορτοκάλια, κίτρινα, πράσινα φρούτα και λαχανικά όπως καρότα , γλυκοπατάτα , λάχανα ,μάγκο, σπανάχι ,βερίκοκο, πεπόνι ,ντομάτα , μπρόκολο , πορτοκάλι

Bιταμίνη Α:

Συκώτι, βοδινό, αυγό , γάλα
Συνισταμένες Ημερήσιες Δοσολογίες (ΣΗΔ): 1000μg RE για άντρες 800μg RE για γυναίκες

Bιταμίνη E:

Αμύγδαλα , σιτάρι, φυστικοβούτυρο, καλαμποκέλαιο , σπανάχι 
Συνισταμένες Ημερήσιες Δοσολογίες (ΣΗΔ): 10mg α -ΤE για άντρες 8mg α-ΤE για γυναίκες

Bιταμίνη Γ:

Καβάφες , ντοματοχυμός , πιπέρι κόκκινο, κρέιπφρουτ (1/2, 40mg),πορτοκάλι (1 μέτριο 60mg) , πατάτα , πρόκολο , πιπέρι πράσινο ,κουλούμπρα , φράουλα, κραμπί, σπανάχι 
Συνισταμένες Ημερήσιες Δοσολογίες (ΣΗΔ): 60mg για άντρες ή γυναίκες

Σελίνιο

Ψάρι, συκώτι, νεφρά, κρέας., Δημητριακά και σπόροι (η ποσότητα του σελίνιου εξαρτάται από την ποσότητα της ουσίας στο χώμα που φυτρώνουν) Φρούτα και λαχανικά δεν περιέχουν αρκετό σελίνιο. Κοτόπουλο, άσπρο κρέας, χωρίς λίπος, Mαύρο ρύζι, μαγειρεμένο, Aυγό, Ολοσίταρο ψωμί ,Φιστίκια Συνισταμένες Ημερήσιες Δοσολογίες (ΣΗΔ): 70μg για άντρες 55μg για γυναίκες

Ψευδάργυρος:

Ευρέως διαδομένη στις τροφές κυρίως σε συνδυασμό με πρωτεΐνες, σπόροι κολοκύθας, σπόροι ηλιοτροπίου, σόγια, κρέας Συνισταμένες Ημερήσιες Δοσολογίες (ΣΗΔ): 15mg για άντρες 12mg για γυναίκες

Αρχές Διατροφής για προγραμματισμό Διαβητικού Διαιτολογίου

Θερμίδες / ιδανικό βάρος

Υπολογίστε τις καθημερινές θερμιδικές ανάγκες ανάλογα με τις ανθρωπομετρικές ανάγκες του ατόμου (γένος, ηλικία, ύψος, βάρος, ενεργητικότητα). Η απώλεια βάρους σχεδόν πάντα βελτιώνει τον έλεγχο της γλυκόζης του αίματος στα υπέρβαρα άτομα με διαβήτη τύπου ΙΙ αλλά και τύπου Ι διαβήτη και βοηθάει στη μείωση του κινδύνου για καρδιοπάθειες. Τα υπέρβαρα άτομα θα πρέπει να ενθαρρύνονται να επιμείνουν στην εφαρμογή μιας δίαιτας που έχει ως αποτέλεσμα τη σταδιακή απώλεια βάρους.

50-60% υδατάνθρακες, 15-20 % Πρωτεΐνες, 25-30% Λίπος.

Διαιρέστε τις επιτρεπόμενες θερμίδες ανάμεσα σε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και λίπη. Συνήθως οι πρωτεΐνες αποτελούν το 15-20% (0,8g/kg βάρους σώματος), οι υδατάνθρακες το 50-60% και τα λίπη το 30% ή λιγότερο των θερμίδων.

Αριθμός διαβητικών ανταλλαγών ανά ομάδα τροφών

Υπολογίστε τον αριθμό των ανταλλαγών από κάθε κατηγορία, οι οποίες μπορούν να παρέχουν τις επιθυμητές ποσότητες υδατανθράκων, πρωτεινών και λιπών. Χρησιμοποιήστε την πυραμίδα οδηγιών διατροφής ως μοντέλο για τον υπολογισμό του αριθμού των ανταλλαγών από κάθε κατηγορία. Οι έξι κατηγορίες τροφών είναι: ψώμι / δημητριακά, φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά προϊόντα, κρέας / ισοδύναμα, λίπος. Το σχεδιασμό ενός διαβητικού προγράμματος με τις πιο πάνω αναλογίες και διαβητικές ανταλλαγές μπορεί να τον κάνει ο εγγεγραμμένος διαιτολόγος ή εγγεγραμμένος κλινικός διαιτολόγος.

Κατανομή διαβητικών ανταλλαγών στα γεύματα

Καθορίστε τις ανταλλαγές σε γεύματα και ενδιάμεσα ώστε να διαμοιραστούν σε όλη τη διάρκεια της ημέρας (3 βασικά γεύματα και 3 ενδιάμεσα). Το άτομο θα πρέπει να ακολουθήσει αυτό τον τρόπο διατροφής σε καθημερινή βάση. Κάθε γεύμα ή ενδιάμεσο περιέχει όχι μόνο υδατάνθρακες, αλλά επίσης και πρωτεΐνες ή λίπη ώστε να επιβραδύνεται ο ρυθμός πέψης και απορρόφησης.

Για τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων Κύπρου
Ελένη Π. Ανδρέου, RD, LD
Πρόεδρος