Παγκόσμια Ημέρα Ρευματοπαθειών

Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου για την Παγκόσμια Ημέρα Ρευματοπαθειών ( 12 Οκτωβρίου 2014)

Η Παγκόσμια Ημέρα Αρθρίτιδας που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 12 Οκτωβρίου καθιερώθηκε  για πρώτη φορά το 1996 από τον Διεθνή οργανισμό Arthritis Rheumatism International και είναι πλέον ένα παγκόσμιο γεγονός , φέρνοντας πάσχοντες μαζί για να ακουστεί η φωνή τους. Η Παγκόσμια Ημέρα Αρθρίτιδας αποσκοπεί στην ευαισθητοποίηση της κατάστασης και στη βεβαίωση ότι οι πάσχοντες και οι φροντιστές γνωρίζουν όλη την υποστήριξη και βοήθεια που είναι στη διάθεσή τους. Η μέρα εκτελείται σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο κατά των Ρευματισμών (European League Against Rheumatism), ο οποίοςι εκπροσωπεί τους ασθενείς , τους επαγγελματίες υγείας και ερευνητές της ρευματολογίας από όλη την ΕΕ . Στόχος του είναι να μειωθεί το βάρος αυτής της κατάστασης για τα άτομα και την κοινωνία .

 Το 2003, η ιστοσελίδα της Παγκόσμιας Ημέρας Αρθρίτιδας συστάθηκε για να παράσχει μια ενημερωτική πηγή για την εκστρατεία και για τις οργανώσεις που εκπροσωπούν τα άτομα με αρθρίτιδα και μυοσκελετικές παθήσεις. Το φετινό θέμα της  Παγκόσμιας Ημέρας Αρθρίτιδας είναι η «Υγιής Γήρανση» με σύνθημα «Ζώντας Καλά, Μεγαλώνοντας Καλύτερα», εκδηλώσεις πραγματοποιούνται σε όλες τις Πόλεις υπό την αιγίδα του Υπουργού Υγείας. 

 Η διατήρηση του σωστού βάρους ζώντας με ρευματοπάθειες, ούτως ώστε να υπάρχει μια υγιής γήρανση του ασθενή, επιβάλλεται. Είναι κανόνας. Το επιπλέον βάρος είναι προδικαστικός παράγοντας και αποτελεί συχνά μία από τις κύριες αιτίες αρκετών προβλημάτων υγείας και συγκεκριμένα έχει ως αποτέλεσμα την επιβάρυνση των αρθρώσεων, κυρίως στα γόνατα και στους αστραγάλους. Επομένως η διατήρηση του σωματικού βάρους ενός ρευματοπαθή στα επιθυμητά επίπεδα, βοηθάι και στην καλύτερη κινητικότητα του ασθενή.

Πολλές έρευνες αναφέρουν ότι μια διατροφή μειωμένη σε κορεσμένα λιπαρά,με αυξημένη κατανάλωση καλών λιπαρών οξέων ( μονοακόρεστων λιπαρών) και πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, φαίνεται να  βελτιώνει τα συμπτώματα της νόσου  αφού έχει παρατηρηθεί ότι βοηθά στη μείωση της φλεγμονής και στον πόνο. Η διατροφή αυτή είναι σωστή και ισορροπημένη αφού είναι βασισμένη στο μοντέλο της Μεσογειακής Διατροφής και σε συνδυασμό πάντοτε με μέτριας έντασης σωματική δραστηριότητα (όπως περπάτημα ή κολύμπι) αποτελεί το μέσον πρόληψης και θεραπείας και στους ρευματοπαθείς.

Ακολουθώντας αυτόν τον κανόνα, έχουμε μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικές  βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες του συμπλέγματος Β που παίζουν σημαντικό ρόλο στις ρευματοπάθειες. Επίσης η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης Δ μέσα από διατροφικές συνήθειες είναι πρωταρχικής σημασίας στην επίτευξη της μέγιστης οστικής πυκνότητας αφού  έτσι αναχαιτίζεται ο ρυθμός απώλειας που παρατηρείται με την αύξηση της ηλικίας. Η βιταμίνη Δ σχηματίζεται από τον οργανισμό μας και σε άτομα των οποίων η έκθεση στον ήλιο είναι περιορισμένη. Γι αυτό και η επαρκής πρόσληψη, μέσα από τη διατροφή, είναι  ιδιαίτερα αναγκαία. 

Επομένως, ρυθμίζοντας τις διατροφικές  μας συνήθεις και διατηρώντας ένα υγιές βάρος  αυξάνουμε τις πιθανότητες της  διαχείρισης των συμπτωμάτων μέσων της διατροφής .  

Οι αλλαγές συμπεριλαμβάνουν:

Αλλαγή στον τύπο των λιπαρών στη διατροφή μας / Τρώμε περισσότερα λιπαρά ψάρια. Τα άτομα με ρευματικές παθήσεις έχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρδιακές παθήσεις. Η ποσότητα και το είδος των λιπαρών που τρώμε και χρησιμοποιούμε στο μαγείρεμα ,επηρεάζει τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα  και θα μπορούσε επίσης να επηρεάσει το επίπεδο του πόνου και της φλεγμονής.   Ψάρια, όπως οι σαρδέλες, το σκουμπρί, η ρέγκα, ο φρέσκος τόνος, σολομός, ξιφίας, μάρλιν και snapper έχουν μια πιο σκούρα σάρκα που είναι πλούσια σε ω-3 πολυακόρεστα λιπαρά. Εκτός από τα οφέλη που προσφέρουν στην καρδιά, έχει αποδειχθεί ότι τα έλαια ψαριών μπορούν να βοηθήσουν γενικά στην μείωση της φλεγμονής, του πόνου και της δυσκαμψίας.  Η εβδομαδιαία σύσταση συμπεριλαμβάνει τουλάχιστον 2 μερίδες λιπαρών ψαριών.

Ακολουθούμε μια μεσογειακού τύπου διατροφή. Αυτό το μοντέλο της διατροφής περιλαμβάνει τα πουλερικά, τα ψάρια, πολλά λαχανικά, φρέσκα φρούτα, το ελαιόλαδο, τα δημητριακά ολικής άλεσης, όσπρια, ξηρούς  καρπούς  και σπόρους. Έρευνες  έχουν επιδείξει τα  πλεονεκτήματα της  «μεσογειακού τύπου διατροφής»  για την υγεία πέρα από την καρδιά, που συνδέεται με βελτίωση στα συμπτώματα που βιώνουν τα άτομα με ρευματικές παθήσεις.  Μελέτες έδειξαν ότι ακλουθώντας  μια τέτοιου τύπου διατροφή βοηθά  στην μείωση του αριθμού των διογκωμένων αρθρώσεων, κατά τη διάρκεια της πρωινής δυσκαμψίας και την βελτίωση της γενικής ευημερίας. Συστήνετε να υιοθετήσουμε αυτόν τον τρόπο διατροφής που έχει ως στόχο τις τέσσερις ή περισσότερες μερίδες λαχανικών και δύο ή περισσότερες μερίδες φρούτων καθημερινά. Καταναλώνοντας ποικιλία φρούτων και λαχανικών αυξάνουμε την πρόσληψη των ενώσεων που ονομάζονται "αντιοξειδωτικά", οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της φλεγμονής και να βελτιώσουν τα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Επίσης, χρησιμοποιούμε  προϊόντα πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά  όπως προϊόντα βασισμένα στο ελαιόλαδο.  

Τρώμε τροφές πλούσιες σε σίδηρο. Η κόπωση είναι κοινό σύμπτωμα στα άτομα με ρευματικές παθήσεις και μπορεί να επιδεινωθεί με την αναιμία.   Η αναιμία μπορεί να είναι αποτέλεσμα φλεγμονής ή λόγω της μακροχρόνιας χρήσης μη-στεροειδή  αντιφλεγμονώδη φάρμακων, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν σε εσωτερική αιμορραγία και έλκη του στομάχου σε μερικούς ανθρώπους. Για την αντιμετώπιση αυτού, συστήνουμε η διατροφή μας να περιλαμβάνει τροφές πλούσιες σε σίδηρο όπως: άπαχο κρέας, κόκκινο κρέας, αυγά, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όσπρια και δημητριακά. Ο σίδηρος απορροφάται πιο εύκολα από τον οργανισμό, αν  ταυτόχρονα  λαμβάνουμε τρόφιμα που περιέχουν βιταμίνη Γ μαζί με το γεύμα μας, όπως  πατάτα, ντομάτα , λεμόνι ή χυμό πορτοκάλι.

Τρώμε τροφές πλούσιες σε ασβέστιο. Είναι σημαντικό ο καθένας  μας να παίρνει αρκετό ασβέστιο από τη διατροφή του για να εξασφαλίσουμε ισχυρά και υγιή οστά. Αυτό χρειάζεται ακόμη μεγαλύτερη προσοχή στα άτομα με ρευματικές παθήσεις, διότι υπάρχει υψηλότερος κίνδυνος ανάπτυξης οστεοπόρωσης. Καλές πηγές ασβεστίου περιλαμβάνουν:  χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γάλα, γιαούρτι, τυρί και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, αμύγδαλα και  ψάρια, όπου τρώμε τα κόκαλα, όπως οι σαρδέλες. Επίσης η βιταμίνη Δ είναι απαραίτητη στην απορρόφηση του ασβεστίου . Οι περισσότεροι από εμάς λαμβάνουμε όλη τη βιταμίνη Δ που χρειαζόμαστε από το φως του ήλιου.  Ωστόσο, η βιταμίνη Δ μπορεί να βρεθεί σε λιπαρά ψάρια, τα αυγά,  τα εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού και τη μαργαρίνη.

Αντιοξειδωτικές  βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία

βιταμίνη Γ: εσπεριδοειδή, ντομάτες, μούρα, πιπεριές, μαρούλι, πατάτες, γαλακτοκομικά προϊόντα-κατά προτίμηση χαμηλά σε λιπαρά  

βιταμίνη Ε:  ελαιόλαδο, αμύγδαλα, σπανάκι, μαρούλι, καρότα, αυγά, συκώτι

Σελήνιο  ολοσίταρο ψωμί, δημητριακά, κρέας, θαλασσινά και όσπρια

Ψευδάργυρος – όσπρια, θαλασσινά, συκώτι, κρέας, πουλερικά, σόγια τυρί, αυγό, γάλα, βρώμη

Σίδηρος  - συκώτι, κόκκινο κρέας, φακές, φασόλια, σπανάκι, παστά φρούτα, δημητριακά προγεύματος εμπλουτισμένα με σίδηρο

Μαγνήσιο – ολοσίταρα προϊόντα, αμύγδαλα, καρύδια, φασόλια, λουβί, ρεβίθια, αγκινάρα, αβοκάντο, μπάμιες, σπανάκι, σύκα, μπανάνα, πουλερικά, κρέας, ψάρι, αυγά, γαλακτοκομικά προϊόντα-κατά προτίμηση χαμηλά σε λιπαρά  

Βιταμίνες του συμπλέγματος Β 

Β6: δημητριακά, φακές, αβοκάτο, μπανάνα, παστά σύκα

Β1:  ψάρι, κοτόπουλο, συκώτι  

Φολικό οξύ: πράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως μπρόκολο, σπανάκι, λαχανάκια Βρυξελλών, κραμπί, μαρούλι, αβοκάντο, όσπρια 

Απαραίτητη είναι και η συνεργασία Ιατρού με τον Κλινικό Διαιτολόγο αφού η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και οι γενικές οδηγίες δεν θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν την εξατομικευμένη προσέγγιση του ασθενούς.

Βιβλιογραφία :

Diet and Osteoarthritis-British Dietetic Association Fact Sheet

Diet and Osteoporosis-British Dietetic Association Fact Sheet

Diet and Rheumatoid Arthritis -British Dietetic Association Fact Sheet

Healthy Eating -British Dietetic Association Fact Sheet

World Arthritis Day –Lining Better Ageing Well

Αντιρρευματικός Σύνδεσμος Κύπρου

Για τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου:

Ελένη Ζένιου

Κλινική Διαιτολόγος –Διατροφολόγος (RD)