Παγκόσμια Μέρα Τροφίμων – 16 Οκτωβρίου 2003 Φετινό Θέμα: «Διεθνής Συνεργασία για καταπολέμηση της πείνας» “International Alliance Against Hunger in the World”

Τι σχέση έχει η φετινή Παγκόσμια Μέρα Τροφίμων που γιορτάζεται στις 16/10/2003, και είναι αφιερωμένη στην Διεθνή συνεργασία για καταπολέμηση της πείνας, με τη Κύπρο? Ο Σύνδεσμος Διαιτολόγων Κύπρου εξηγεί: 

Oταν ακούμε τη λέξη υποσιτισμός, συνήθως το μυαλό μας τρέχει στις χώρες του τρίτου κόσμου, κυρίως σε παιδιά αλλά και γονείς με βλέμμα πονεμένο, με κορμιά όπου διακρίνονται όλα τα οστά και με φουσκωμένες κοιλίτσες από την έλλειψη τροφής, κυρίως πρωτεΐνης και ενέργειας (kwashiorkor). Μόνο σε αυτές τις περιπτώσεις συνειδητοποιούμε ότι ο κυριότερος λόγος και ρόλος της τροφής είναι η θρέψη αλλά και η διατήρηση του ανθρώπινου οργανισμού.

Υποσιτισμός και κακή διατροφή είναι όμως έννοιες παράλληλες και το σίγουρο είναι ότι την κακή διατροφή μπορούμε να την βρούμε και σε χώρες ανεπτυγμένες, όπως για παράδειγμα είναι και η Κύπρος.

Οι ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού σε καθημερινή βάση χωρίζονται στις θρεπτικές ουσίες που μας δίνουν ενέργεια όπως είναι οι υδατάνθρακες, οι πρωτείνες και τα λιπαρά, και στις θρεπτικές ουσίες που δεν μας δίνουν ενέργεια όπως είναι οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία και το νερό. Η κάθε θρεπτική ουσία συμβάλει με διαφορετικό τρόπο αλλά όλες είναι εξίσου απαραίτητες σε καθημερινή βάση. Από έρευνες που έχουν γίνει, έχουν καθοριστεί οι ποσότητες των θρεπτικών στοιχείων που πρέπει να λαμβάνει ένα άτομο σύμφωνα με το φύλο αλλά και την ηλικία, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ανάπτυξη και η διατήρηση του ανθρώπινου οργανισμού.

Τι γίνεται λοιπόν στις περιπτώσεις όπου υπάρχουν ελλείψεις και ποία τα συμπτώματα.

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ: συνιστούμε όπως το 55-60% της ημερήσιας ενέργειας, προέρχεται από υδατάνθρακες. Οι υδατάνθρακες για τον οργανισμό είναι πηγή ενέργειας, άρα η έλλειψη τους, μπορεί να επηρεάσει τις καθημερινές μας δραστηριότητες, την αντοχή μας, την επίδοση μας στον αθλητισμό ή την απλή άσκηση, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι ο εγκέφαλος κυρίως τρέφεται με υδατάνθρακες, και η έλλειψη τους μπορεί να γίνει αισθητή με την αρχή ενός πονοκεφάλου. Η μακροχρόνια έλλειψη σε υδατάνθρακες, προκαλεί την δημιουργία κάποιων ουσιών στον οργανισμό, τις λεγόμενες κετόνες, οι οποίες είναι πολύ βλαβερές για τα νεφρά αλλά και γενικά στον οργανισμό

ΠΡΩΤΕΙΝΕΣ: συνιστούμε όπως το 10-15% της ημερήσιας ενέργειας προέρχεται από πρωτείνες. Οι πρωτείνες για τον οργανισμό συμβάλουν στη δημιουργία, στη διόρθωση αλλά και διατήρηση των κυττάρων. Σημαντικό στοιχείο για το κτίσιμο μυϊκής μάζας. Δρουν επίσης ως μεταφορικό μέσο πολλών βιταμινών στα διάφορα μέρη του σώματος, βοηθούν στην ισορροπία υγρών στο σώμα, στη παραγωγή ενζύμων όπως επίσης χρησιμοποιούνται ως πηγή ενέργειας όταν υπάρχει έλλειψη από υδατάνθρακες. Η έλλειψη σε πρωτείνες προκαλεί την αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος με αποτέλεσμα να γινόμαστε πιο επιρρεπείς στις διάφορες μολύνσεις τις οποίες ο οργανισμός μας δεν μπορεί να καταπολεμήσει. 

ΛΙΠΟΣ: συνιστούμε όπως το 30% της ημερήσιας διατροφής προέρχεται από λίπος. Το λίπος είναι η αποθηκευόμενη πηγή ενέργειας στον οργανισμό, προστατεύει όλα μας τα όργανα, και μας βοηθά στη διατήρηση της θερμοκρασίας ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες. Γύρω στο 15-18% του ανδρικού σώματος και γύρω στο 18-24% του γυναικείου σώματος αποτελείται από λίπος. Εκτός από τις πολλές του λειτουργίες, το λίπος είναι το μέσο όπου διακινούνται οι λιποδιαλυτές βιταμίνες, άρα μια επίπτωση στην έλλειψη λίπους στον οργανισμό επηρεάζει και αυτές. Στις γυναίκες η μείωση του σωματικού λίπους κάτω από τα επιτρεπτά όρια επηρεάζει την παραγωγή ορμονών κυρίως οιστρογόνων με αποτέλεσμα τη διαταραχή ή και την διακοπή του κύκλου της εμμηνόρρησης.

ΝΕΡΟ: Το νερό είναι ίσως το πιο σημαντικό στοιχείο του ανθρώπινου οργανισμού. Το 55-70% του σώματος αποτελείται από νερό και σχεδόν όλες οι λειτουργίες που γίνονται στον οργανισμό μας χρειάζονται νερό. Σχετικά με την έλλειψη σε νερό να αναφέρουμε μόνο ότι μπορούμε να επιβιώσουμε εβδομάδες ή και μήνες χωρίς φαγητό αλλά μόνο λίγες μέρες χωρίς νερό.

ΒΙΤΑΜΙΝΗ Α: Η έλλειψη αυτής της βιταμίνης προκαλεί δυσκολία στη όραση το βράδυ, ξηροδερμία, προβλήματα στην αναπαραγωγή και σε μεγάλο βαθμό έλλειψης, τότε υπάρχουν και προβλήματα ανάπτυξης.

ΒΙΤΑΜΙΝΗ Β1: Η έλλειψη αυτής της βιταμίνης, κυρίως συμβαίνει στον χρόνιο αλκοολισμό, και τα συμπτώματα συμπεριλαμβάνουν το αίσθημα της κούρασης, αδυνατισμένη μυϊκή μάζα και προβλήματα στο νευρικό σύστημα

ΒΙΤΑΜΙΝΗ Β2: Η έλλειψη της μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στη όραση, συμπεριλαμβανόμενου και του καταρράκτη, ξηροδερμία, και πρήξιμο αλλά και κοκκίνισμα της γλώσσας.

ΒΙΤΑΜΙΝΗ Β6: Η έλλειψη της μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη, αναγούλα και ξηροδερμία. Στα βρέφη μπορεί να προκαλέσει νοητικές διαταραχές.

ΒΙΤΑΜΙΝΗ Β12: Η έλλειψη της μπορεί να προκαλέσει αναιμία, κόπωση και βλάβες του νευρικού συστήματος που μπορεί να είναι και ανεπανόρθωτες.

ΒΙΟΤΙΝΗ: Η έλλειψη, αν και σπάνια, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στη καρδία, ανορεξία, κατάθλιψη, αδυναμία και ξηροδερμία.

ΝΙΑΣΙΝΗ: Η έλλειψη της μπορεί να προκαλέσει πελάγρα , διάρροια, νοητικές διαταραχές και δερματικά προβλήματα

ΦΟΛΙΚΟ ΟΞΥ: Η έλλειψη μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στη σύνθεση των κυττάρων, με προβλήματα ανάπτυξης, και αναιμία. Σημαντικότατη βιταμίνη για τις εγκυμονούσες κυρίως το πρώτο τρίμηνο.

ΒΙΟΤΙΝΗ: Αν και σπάνια, η έλλειψη μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην καρδία, ανορεξία, κούραση και κατάθλιψη.

ΒΙΤΑΜΙΝΗ Γ: Η έλλειψη μπορεί να προκαλέσει σκορβούτο, που είναι μία πάθησης των ούλων.

ΒΙΤΑΜΙΝΗ Δ: Η έλλειψη μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στα οστά, σε μικρές ηλικίες επηρεάζει την σωστή ανάπτυξη των οστών και σε μεγάλες μπορεί να προκαλέσει οστεοπόρωση ή οστεομαλακία.

ΒΙΤΑΜΙΝΗ Ε: Η έλλειψη μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στο νευρικό σύστημα.

ΒΙΤΑΜΙΝΗ Κ: Η έλλειψη της μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην πήξη του αίματος.

ΑΣΒΕΣΤΙΟ: Η έλλειψη ασβεστίου στα παιδιά επηρεάζει στη σωστή ανάπτυξη των οστών, και σε μεγάλες ηλικίες μπορεί να προκαλέσει οστεοπόρωση.

ΦΩΣΦΟΡΟ: Η έλλειψη του μπορεί να προκαλέσει απώλεια της οστικής μάζας, πόνο, ανορεξία και κούραση.

ΜΑΓΝΗΣΙΟ : Η έλλειψη μπορεί να προκαλέσει αρυθμίες, αναγούλα, αδυναμία και νοητικά προβλήματα.

ΚΑΛΙΟ : Η έλλειψη μπορεί να προκληθεί μετά από συνεχιζόμενες διάρροιες ή εμετούς και προκαλεί κούραση, ανορεξία, και αδυναμία.

ΝΑΤΡΙΟ: Η έλλειψη μπορεί να προκαλέσει ζαλάδες, αναγούλα και κράμπες στη μυϊκή μάζα.

ΦΘΟΡΙΟ: Η έλλειψη μπορεί να αποδυναμώσει την αδαμαντίνη με αποτέλεσμα να χαλούν τα δόντια πιο εύκολα.

ΙΩΔΙΟ: Με την έλλειψη ιωδίου, ο οργανισμός δεν παράγει αρκετή θυροξίνη με αποτέλεσμα την μείωση στον μεταβολισμό ή μπορεί να προκαλέσει διόγκωση του θυροειδή αδένα

ΣΙΔΗΡΟ: Ίσως η πιο συχνή έλλειψη, κυρίως στις γυναίκες, και οδηγεί στην αναιμία , στην αδυναμία και μεγαλύτερη ευπάθεια στις μολύνσεις. 

ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ: Η έλλειψη σε παιδική ηλικία μπορεί να καθυστερήσει την ανάπτυξη, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στο έμβρυο, άλλα συμπτώματα συμπεριλαμβάνουν ανορεξία, και πιο επιρρεπής σε μολύνσεις 

Η κάθε τροφή περιέχει διαφορετικά θρεπτικά συστατικά και γι αυτό συνιστούμε όπως υπάρχει ποικιλία τροφών στην διατροφή μας. Να μην τρώμε δηλαδή πάντα τα ίδια χόρτα ή τα ίδια φρούτα αλλά να υπάρχει άφθονη ποικιλία. Διαμορφώνοντας λοιπόν μια διατροφή βασισμένη από όλες τις ομάδες τροφών που είναι: ΑΜΥΛΑ-ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ, ΦΡΟΥΤΑ, ΛΑΧΑΝΙΚΑ-ΧΟΡΤΑ, ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ, ΚΡΕΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ, και ΛΙΠΑΡΑ, και στις κατάλληλες ποσότητες, τότε διασφαλίζουμε την σωστή ανάπτυξη αλλά και τη διατήρηση του ανθρώπινου οργανισμού. Ευτυχώς η Κύπρος δεν συγκαταλέγεται στις χώρες του τρίτου κόσμου, όπου αναγκαστικά και λόγω έλλειψης τροφών υπάρχουν τεράστια προβλήματα υγείας. Ευτυχώς υπάρχει αφθονία και μεγάλη ποικιλία τροφών στη Κύπρο και εναπόκειται στον καθένα μας να τρέφεται σωστά και υγιεινά για μακροζωία αλλά και για καλύτερη ποιότητα ζωής.

Για τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων Κύπρου: 
Βανέσσα Ξενοπούλου, RD
Κλινική Διαιτολόγος