Παγκύπρια Εβδομάδα Πρόληψης Νεφροπαθειών

Ανακοίνωση του Συνδέσμου Διαιτολόγων Κύπρου για την Παγκύπρια Εβδομάδα Πρόληψης Νεφροπαθειών

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΦΡΟΠΑΘΕΙΣ

Οι νεφροί παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση του όγκου και της σύστασης των διαφόρων υγρών του σώματος. Αποτελούν την κύρια οδό αποβολής άχρηστων προϊόντων του μεταβολισμού όπως η ουρία, το ουρικό οξύ, η κρεατινίνη καθώς επίσης των φαρμάκων και των μεταβολιτών τους. Επίσης συμμετέχουν στο ενδοκρινικό σύστημα με την παραγωγή ορμονών. Ως επακόλουθο, σε καταστάσεις δυσλειτουργίας των νεφρών διαταράσσονται όλες οι λειτουργίες και προκαλούνται μεταξύ άλλων διαταραχές στην ομοιόσταση ουσιών όπως το νάτριο, το ασβέστιο, το κάλιο και το φώσφορο. Συνεπώς ο έλεγχος της διατροφικής πρόσληψης των ασθενών σε πρωτεΐνες, ηλεκτρολύτες και υγρά έχει μείζονα σημασία.

Η διατροφή των ασθενών με νεφρωσικό σύνδρομο πρέπει να σχεδιαστεί έτσι που να παρέχει πρωτεΐνη 0,8-1γρ ανά κιλό σωματικού βάρους για να μειωθεί η πρωτεϊνουρία χωρίς να επηρεάζεται αρνητικά η αλβουμίνη του ορού. Η πρωτεΐνη πρέπει να προέρχεται κυρίως από πηγές υψηλής βιολογικής αξίας: ζωικής προέλευσης πρωτεΐνες, πρωτεΐνες που προέρχονται από το ψάρι και τέλος από συγκεκριμένους συνδυασμούς φυτικών τροφών όπως για παράδειγμα ρύζι με όσπρια. Ο έλεγχος της προσλαμβανόμενης ποσότητας αλατιού και κορεσμένων λιπαρών οξέων είναι επίσης απαραίτητος. Το τελευταίο μεταφράζεται σε περιορισμό της κατανάλωσης επιτραπέζιου αλατιού, τροφών ψηλής περιεκτικότητας σε νάτριο, κόκκινου κρέατος, αλλαντικών, τυριών, βουτύρου κ.ά.

Στους ασθενείς με Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια, ΧΝΑ, μεγάλη σημασία δίνεται στην ποσότητα πρόσληψης πρωτεΐνης, θερμίδων, μετάλλων και βιταμινών μέσω της διατροφής. Για τα κυριότερα μακροθρεπτικά και μικροθρεπτικά συστατικά στη βιβλιογραφία υπάρχει ένα εύρος συστάσεων. Για την πρωτεΐνη, διαιτητικές οδηγίες που εφαρμόζονται από διαιτολόγους σε Η.Π.Α. και Ευρώπη συστήνουν κατά μέσο όρο 0,6-1γρ ανά κιλό ιδανικού ή προσαρμοσμένου σωματικού βάρους για ασθενείς που δεν καθαιρούνται. Η συνιστώμενη ποσότητα νατρίου είναι 1-3 γρ (περίπου 2,5-7,5 αλατιού) συνεπώς δεν πρέπει να καταναλώνονται τα ακόλουθα τρόφιμα: καρυκεύματα εμπορίου, κονσερβοποιημένα τρόφιμα, αλλαντικά, αλατισμένα σνακ (πατατάκια, κράκερ) σούπες εμπορίου, fast-food κ.ά. Συνετό είναι επίσης να περιορίζεται στο ελάχιστο η χρήση επιτραπέζιου αλατιού και να προτιμούνται τα μπαχαρικά αντί το αλάτι κατά το μαγείρεμα για γεύση στο φαγητό.

Η πρόσληψη φωσφόρου στους ασθενείς με ΧΝΑ πρέπει επίσης να είναι μειωμένη. Τροφές που πρέπει να καταναλώνονται σε ελεγχόμενες ποσότητες είναι: τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα παγωτά, οι ξηροί καρποί, τα όσπρια, τα αναψυκτικά, η μπύρα, η σοκολάτα κ.ά. Όμως τα άτομα αυτά έχουν ταυτόχρονα αυξημένες ανάγκες σε ασβέστιο. Καθότι τα γαλακτοκομικά προϊόντα που είναι η καλύτερη πηγή ασβεστίου πρέπει να περιορίζονται λόγω αυξημένης περιεκτικότητας τους σε φώσφορο, ενδεχομένως να πρέπει να συστήσει ο θεράπων ιατρός συμπληρώματα ασβεστίου (και βιταμίνης D).

Η πρόσληψη καλίου πρέπει επίσης να εξατομικεύεται και συνεπώς να ελέγχεται η κατανάλωση των ακολούθων: μπανάνες, πατάτες, πορτοκάλια, αποξηραμένα φρούτα, πεπόνι, ξηροί καρποί, σοκολάτα, αβοκάντο, σκουρόχρωμα λαχανικά, χυμοί συγκεκριμένων φρούτων, γάλα, γιαούρτι, υποκατάστατα αλατιού, κρέας, πουλερικά, ψάρια και όσπρια.

Η αντιμετώπιση της ΧΝΑ τελικού σταδίου γίνεται με αιμοκάθαρση, περιτοναϊκή διήθηση και παραλλαγές αυτών. Εδώ η διαιτητική εντολή συμπεριλαμβάνει απαραίτητα τον ακριβή προσδιορισμό των αναγκών σε υγρά σύμφωνα με τον όγκο των ούρων που αποβάλλονται. Στα υγρά συμπεριλαμβάνονται και οι τροφές που είναι υγρές σε θερμοκρασία δωματίου όπως το γιαούρτι, το παγωτό, οι κρέμες, τα ζελέ και οι σούπες. Επίσης οι συστάσεις τονίζουν το 50% της πρωτεϊνικής πρόσληψης να προέρχεται από πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας, όπως αυτή ορίστηκε πιο πάνω.

Τέλος για τους ασθενείς με Οξεία Νεφρική Ανεπάρκεια, ΟΝΑ, ο σημαντικότερος στόχος της διατροφικής φροντίδας είναι η διατήρηση των πρωτεϊνικών αποθεμάτων και η κάλυψη πρωτεϊνικών αναγκών γιατί η νόσος συνήθως είναι καταβολική. Η δίαιτα των ασθενών εξατομικεύεται πάντα σύμφωνα με το βαθμό δυσλειτουργίας των νεφρών, το βαθμό υπερκαταβολισμού, τη διατροφική κατάσταση του ατόμου και, εάν υφίστανται, τη συχνότητα των συνεδριών αιμοκάθαρσης ή περιτοναϊκής κάθαρσης.

Εν κατακλείδι, ο νεφροπαθής είναι σημαντικό να ακολουθεί τις οδηγίες του γιατρού και του κλινικού διαιτολόγου του, οι οποίοι σε συνεργασία οφείλουν να διασφαλίσουν την επαρκή πρόσληψη ενέργειας, πρωτεΐνης, βιταμινών και μετάλλων μέσω της διατροφής ή και συμπληρωμάτων.

Βιβλιογραφία

• Ζαμπέλας A., Κλινική Διαιτολογία & Διατροφή με στοιχεία παθολογίας. 2007: Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης. 385-436.
• European Guidelines for the Nutritional Care of Adult Renal Patients Dietitians’ Special Interest Group of the EDTNA/ERCA , October 2002
• National Kidney Foundation. Nutrition and Early Kidney Disease. Available at:http://www.kidney.org
• Mahan LK, Escott-Stump S. Krause’s Food Nutrition & Diet Therapy. 11th Ed. p 961-996

Για τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων Κύπρου
Στάλω Πάπουτσου
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc, RD 

 

© Σύνδεσμος Διαιτολόγων ΚύπρουM