Παγκύπρια Εβδομάδα Πρόληψης Νεφροπαθειών - Νεφροπάθειες και Διατροφή

Aνακοίνωση του Συνδέσμου Διαιτολόγων Κύπρου 
για την Παγκύπρια Εβδομάδα Πρόληψης Νεφροπαθειών 
(7-14 Οκτωβρίου 2007)

Νεφροπάθειες και Διατροφή

Οι  νεφροί είναι όργανα με πολύ βασικές λειτουργίες όπως φιλτράρισμα του αίματος και αποβολή τοξικών ουσιών, έλεγχος υγρών και ηλεκτρολυτών, ρύθμιση του pH του αίματος, παραγωγή ουρίας και παραγωγή ορμονών.

Η δυσλειτουργία των νεφρών μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας και να επιφέρει μέχρι και θάνατο. Όταν οι νεφροί δεν λειτουργούν σωστά, οι τοξίνες και άλλες ουσίες που παίρνουμε από τη τροφή μας δεν μπορούν να αποβληθούν με τα ούρα και έτσι μένουν στο αίμα. Επίσης ελέγχουν μεταξύ άλλων τις ποσότητες νατρίου, ασβεστίου, και καλίου στο αίμα, γι’ αυτό και η πρόσληψή τους πρέπει να είναι περιορισμένη σε περίπτωση δυσλειτουργίας των νεφρών. Έτσι οι νεφρικές παθήσεις χρειάζονται ειδική διατροφή για την αντιμετώπισή τους.

Στο τελικό στάδιο νεφρικής ανεπάρκειας, η κατανάλωση πρωτεΐνης περιορίζεται για να μειώσει την ουρία στο αίμα. Η ποσότητα πρωτεΐνης που πρέπει να καταναλώνει κάποιος με νεφρική ανεπάρκεια είναι 0.6-0.8γρ για το κάθε κιλό του βάρους του. Για παράδειγμα, αν κάποιος ζυγίζει 60 κιλά πρέπει να καταναλώνει 36-48γρ πρωτεΐνης καθημερινά. Τα φαγητά με τη περισσότερη συγκέντρωση πρωτεΐνης είναι το γάλα και τα γαλακτοκομικά, το κρέας και τα ψάρια.  Ένα ποτήρι γάλα περιέχει 8γρ πρωτεΐνης, 30γρ κρέας ή ψάρι περιέχουν 7γρ πρωτεΐνης. 

Διατροφή  περιορισμένη σε φωσφόρο έχει αποδειχτεί ότι επιβραδύνει την εξέλιξη της ασθένειας. Τροφές πλούσιες σε φώσφορο που πρέπει να αποφεύγονται είναι:  γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, ξηροί καρποί, προϊόντα ολικής αλέσεως, όσπρια, σοκολάτα, μπίρα , αναψυκτικά, εντόσθια ζώων, σαρδέλες, και οστρακοειδή.

Οι νεφροπάθειες πολλές φορές συσχετίζονται με ψηλή αρτηριακή πίεση και για το λόγο αυτό οι νεφροπαθείς είναι καλό να αποφεύγουν το αλάτι. Η συνιστώμενη ποσότητα αλατιού είναι 1-3γρ τη μέρα αλλά πάντα βασίζεται στις ανάγκες του κάθε ατόμου ξεχωριστά.

Το κάλιο είναι ένα άλλο ιχνοστοιχείο που πρέπει να περιοριστεί σε  ορισμένες περιπτώσεις όπου το κάλιο στο αίμα είναι ψηλό. Τροφές πλούσιες σε κάλιο που πρέπει να αποφεύγονται είναι: μπανάνες, πατάτες, πορτοκάλια, ξηρά φρούτα, δαμάσκηνα, βερίκοκα, πεπόνι, κολοκύθα, αβοκάντο, φασόλια, μπρόκολο, καρότα, μπιζέλια, μανιτάρια, ντομάτες, ολικής αλέσεως προϊόντα, γάλα, γιαούρτι, σοκολάτα και ξηροί καρποί. 

Τα νεφρά είναι τα όργανα που παράγουν ούρα χρησιμοποιώντας τα υγρά στο σώμα μας, γι’ αυτό στη περίπτωση νεφροπάθειας συσσωρεύεται περιττό υγρό στο σώμα. Έτσι, ορισμένα άτομα με νεφρική βλάβη χρειάζονται να περιορίσουν τα υγρά που καταναλώνουν. Υγρά δε θεωρούνται μόνο τα ποτά αλλά και όλες οι τροφές που είναι υγρές στη θερμοκρασία δωματίου όπως παγωτό, κρέμες, γιαούρτι, σούπες και ζελέ.

Όταν τα νεφρά σταματήσουν εντελώς να λειτουργούν ή όταν η λειτουργία τους δεν είναι αρκετή τότε χρειάζεται αιμοκάθαρση ή περιτοναιοκάθαρση. Σε αυτή τη περίπτωση θα χρειαστεί προσαρμογή της δίαιτας ανάλογα με τις αιματολογικές εξετάσεις, τη ποσότητα των ούρων και τη θεραπευτική αγωγή. Η ποσότητα της προτεινόμενης πρωτεΐνης αυξάνεται στα 1.2-1.3γρ για το κάθε κιλό του βάρους του ασθενή. Για παράδειγμα, αν κάποιος ζυγίζει 60 κιλά πρέπει να καταναλώνει 72-78γρ πρωτεΐνης καθημερινά. Τα υγρά που πρέπει να καταναλώνει κάποιος είναι ανάλογα με τη ποσότητα των ούρων που αποβάλει καθημερινά. Ο φωσφόρος περιορίζεται στα 8-12γρ τη μέρα, το νάτριο στα 2-3γρ και το κάλιο στα 2-3γρ τη μέρα. 

Ο κάθε νεφροπαθής πρέπει να επισκέπτεται το γιατρό του για τακτικές εξετάσεις και σε συνεργασία με κλινικό διαιτολόγο να του δίνεται σωστή διατροφή ανάλογα με τις προσωπικές του ανάγκες.

Βιβλιογραφία:

American Dietetic association. Manual of Clinical Dietetics. 6th Ed. USA, 1998.Gray BL, Wiesen K.A Clinical Guide to Nutrition Care in Kidney Disease. USA: American Dietetic Association; 2004.

National Kidney Foundation. Nutrition and Kidney Disease. Available at:http://www.kidney.org/atoz/atozItem.cfm?id=73 (Assessed October 2007).

Mahan LK, Escott-Stump S. Krause’s Food Nutrition & Diet Therapy. 11th Ed. Philadelphia, PA: WB Saunde

rs Co; 2004.

Για τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων:
Νικολέττα Ντορζή
Κλινική Διαιτολόγος