«τσαρλατανισμούς» στην Διαιτολογία με κίνδυνο την δημοσία υγεία.

Ανακοίνωση του Συνδέσμου Διαιτολόγων & Διατροφολόγων Κύπρου (Συ.Δι.Κυ) και του Συμβούλιου Εγγραφής Επιστημόνων και Τεχνολόγων Τροφίμων και Διαιτολόγων Κύπρου (ΣΕΕΤΤΔ) για τους «τσαρλατανισμούς» στην Διαιτολογία με κίνδυνο την δημοσία υγεία.

O Σύνδεσμος Διαιτολόγων & Διατροφολόγων Κύπρου (Συ.Δι.Κυ) και το Συμβούλιο Εγγραφής Επιστημόνων και Τεχνολόγων Τροφίμων και Διαιτολόγων Κύπρου (ΣΕΕΤΤΔ) αισθάνεται την ανάγκη να επιμορφώνει και να ενημερώνει το κοινό για θέματα που αφορούν τη διατροφή και γενικά τη διαιτολογία. Έχει επίσης υποχρέωση να προστατεύει το κοινό από τις διάφορες ανορθόδοξες και πολλές φορές επικίνδυνες για την υγεία δίαιτες ή «συμβουλές διατροφής» (όπως θέλουν να τις ονομάζουν ορισμένοι επιτήδειοι)  που κυκλοφορούν είτε στα διάφορα περιοδικά και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης  είτε από άτομα που δεν έχουν αυτή την αρμοδιότητα. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια τα θέματα που αφορούν τη διατροφή είναι από τα πλέον περιζήτητα.  Με αποτέλεσμα ο καταναλωτής να βομβαρδίζεται κυριολεκτικά με πληροφορίες είτε αυτές προέρχονται από έγκυρες πηγές είτε από λανθασμένες και αβάσιμες απόψεις. Σκοπός μας λοιπόν είναι να προσπαθήσουμε να δώσουμε μια εικόνα για το τι συμβαίνει σήμερα στο τομέα της διαιτολογίας και διατροφής με απώτερο σκοπό τη προστασία του καταναλωτή.

Κάνουμε αρχή με την απάντηση σε ένα μύθο που επικρατεί - ο διαιτολόγος δεν έχει το ρόλο του «αδυνατιστή». H επιστήμη της διαιτολογίας και της διατροφής όπου μελετά την αμφίδρομη σχέση διατροφικών στοιχείων και γονιδιακής έκφρασης, να αναλύει με απίστευτη επιστημονική ακρίβεια τα οφέλη που προκύπτουν για την ανθρώπινη υγεία από την κατανάλωση συγκεκριμένων διατροφικών συστατικών και να εξειδικεύει συστάσεις για την πρόληψη αλλά και την επικουρική αντιμετώπιση κάθε νοσήματος, είναι πραγματικά άδικο για τον επιστήμονα κλινικό διαιτολόγο ή διαιτολόγο να θεωρείται, ότι η μοναδική επαγγελματική του ενασχόληση, αφορά το αδυνάτισμα.

Είναι εύκολο δυστυχώς να πέσουμε σε παγίδες όπου μας υπόσχονται γρήγορες και εύκολες μεθόδους για το χάσιμο πολλών κιλών με πλήρη άγνοια, πολλές φορές, για τις αρνητικές επιπτώσεις στον οργανισμό μας που μπορεί να είναι μακροχρόνιες ή ακόμη και ανεπανόρθωτες.  Ο στόχος μας θα πρέπει να είναι η μακροχρόνια διατήρηση του υγιεινού βάρους με κύριο σκοπό τη διαφύλαξη της υγείας του ατόμου.  Όλο και περισσότερες έρευνες αποδεικνύουν καθημερινά τη σημασία της υγιεινής διατροφής στη πρόληψη χρόνιων παθήσεων. Μια ορθόδοξη δίαιτα για χάσιμο βάρους δεν στοχεύει μόνο στα περιττά κιλά αλλά και στην υιοθέτηση των σωστών διατροφικών συνηθειών και συμπεριφοράς του καθενός.

Πριν ακολουθήσουμε λοιπόν κάποιο πρόγραμμα ή κάποια συγκεκριμένη δίαιτα καλό είναι να την θέτουμε υπό κρίση και να γνωρίζουμε κάποια βασικά στοιχεία:

Καταρχήν θα πρέπει να ερευνούμε τη πηγή απ' όπου πήραμε τη δίαιτα αυτή. Είναι το άτομο εγγεγραμμένος/η διαιτολόγος στο μητρώο διαιτολόγων? Βάσει του νόμου Ν.31(Ι) 1996 όπως τροποποιήθηκε με τον Ν.42(Ι)/2001] μόνο τα άτομα τα οποία είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο των διαιτολόγων και που πληρούν τα απαραίτητα κριτήρια έχουν το δικαίωμα να δίνουν δίαιτες ή συγκεκριμένες διατροφικές οδηγίες.  Η Διαιτολογία στη Κύπρο δυστυχώς , εξασκόταν και εξακολουθεί να εξασκείται και από άτομα τα οποία δεν έχουν αυτή την ειδικότητα, όπως  για παράδειγμα γυμναστές, αισθητικούς, φυσιοθεραπευτές, βελονιστές, σύμβουλους διατροφικής ζώνης και ένα σωρό άλλους. Βάσει του νόμου αυτά τα άτομα παρανομούν.  Όταν δεν υπάρχει η κατάλληλη Πανεπιστημιακή κατάρτιση και εκπαίδευση στη Διαιτολογία και Διατροφή, με χρονική διάρκεια ανάλογα με την χώρα φοίτησης και τους κανονισμούς που προνοεί το ΣΕΕΤΤΔ, τότε δεν μπορεί κανένας να εγγυηθεί ότι δεν θα δημιουργηθούν προβλήματα υγείας.

Επιπλέον, η δίαιτα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις προσωπικές ανάγκες του κάθε ατόμου, άρα η δίαιτα κάποιου άλλου δεν σημαίνει ότι είναι κατάλληλη και για μας έστω και αν δόθηκε από εγγεγραμμένο διαιτολόγο.  Οι δίαιτες που βρίσκουμε στα διάφορα περιοδικά /έντυπα σίγουρα δεν είναι προσωπικές και δεν πληρούν τα πιο πάνω κριτήρια.

Οι Ανορθόδοξες Δίαιτες βασίζονται σε δυο αρχές:
1. την «ανισορροπία» σε μακροθρεπτικά συστατικά που συνοψίζονται στα παρακάτω χαρακτηριστικά:
• Πολύ χαμηλές σε  υδατάνθράκες.
• Αυξημένες σε πρωτεΐνη.
• Πολύ χαμηλές σε λίπος.
2. την κατανάλωση ή αποφυγή συγκεκριμένων τροφών από το καθημερινό διαιτολόγιο.

Τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τις ανορθόδοξες δίαιτες είναι:
• Η αμφισβητούμενη αξιοπιστία του συγγραφέα. Είναι ο συγγραφέας επιστήμων Διαιτολόγος – Διατροφολόγος; Αν όχι, πρέπει να προβληματιστούμε πριν δοκιμάσουμε την προτεινόμενη δίαιτα.
• Μήπως η δίαιτα προωθεί:
- Μαγικά και θαυματουργά φαγητά;
- Γρήγορη απώλεια βάρους;
- Καθόλου άσκηση;
- Αυστηρά μενού, «καλά» & «κακά» τρόφιμα, συγκεκριμένους συνδυασμούς τροφίμων, απεριόριστες ποσότητες από συγκεκριμένα τρόφιμα;
• Μήπως η δίαιτα:
- είναι πολύ καλή για να είναι αληθινή;
- προωθεί συγκεκριμένα προϊόντα ή συμπληρώματα διατροφής (όπως ω-3 που παρόλο που είναι επωφελής για την ανθρώπινη υγεία δεν είναι η λύση για όλα τα προβλήματα!)
για ενίσχυση της δίαιτας;
- βασίζεται σε μία μεμονωμένη εργασία ή σε εργασίες δημοσιευμένες σε περιοδικά που δεν απολαμβάνουν της αποδοχής της επιστημονικής κοινότητας;
Αυτό που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι δεν υπάρχουν έρευνες που να υποστηρίζουν αυτές τις δίαιτες. Αντίθετα, οι δίαιτες αυτές χαρακτηρίζονται από:
- χρήση εμπειρικής μαρτυρίας και όχι συγκεκριμένων γεγονότων για να αποδείξουν την αποτελεσματικότητά τους.
- έλλειψη οποιαδήποτε κριτικής από συνάδελφους.

Επιστημονικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι το πιο αποτελεσματικό πρόγραμμα απώλειας βάρους είναι αυτό που συνδυάζει ένα υγιεινό τρόπο διατροφής, αλλαγή των διατροφικών συνηθειών και συστηματική άσκηση.

Σε μια εποχή που η υγιεινή διατροφή είναι αναγκαία, ο αριθμός των ατόμων που προσπαθούν να αποκτήσουν το υγιές ή ιδανικό τους βάρος έχει αυξηθεί σημαντικά, είτε λόγω της σύνδεσης της παχυσαρκίας με σοβαρά προβλήματα υγείας είτε λόγω της τάσης να συμβαδίζουν με τα μοντέρνα πρότυπα αισθητικής που θέλουν τα άτομα να έχουν χαμηλό βάρος. Η τάση αυτή έχει σαν αποτέλεσμα να υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον για οτιδήποτε μπορεί να συμβάλει στην απώλεια βάρους. Έτσι, παρουσιάζονται κατά καιρούς και κυρίως σε εποχές του χρόνου όπου η επιθυμία για αδυνάτισμα είναι πιο έντονη, όπως είναι πριν από το καλοκαίρι, άνθρωποι, μέθοδοι και σκευάσματα που στόχο έχουν να παρασύρουν τα υπέρβαρα άτομα με ελκυστικές και πολλές φορές παραπλανητικές διαφημίσεις και να τα εκμεταλλευτούν στο έπακρον. Δυστυχώς, όπως αποδείχτηκε και από την έρευνα, τα υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε υποσχέσεις που έχουν να κάνουν με εύκολο και γρήγορο αποτέλεσμα. Αυτό είναι πολλές φορές η αιτία τα άτομα αυτά να μην προβληματιστούν καθόλου προτού εμπιστευτούν κάποια πολυδιαφημιζόμενη μέθοδο αδυνατίσματος, ή κάποιον…  “ειδήμονα” στα ζητήματα διαιτολογίας αλλά και πυρηνικής ιατρικής, ή της διατροφικής ζώνης ταυτοχρόνως!

Ο Σύνδεσμος Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου και το Συμβούλιο Εγγραφής Επιστημόνων και Τεχνολόγων Τροφίμων και Διαιτολόγων Κύπρου δεν διστάζει να υπογραμμίσει ότι η παραπλάνηση και η παραπληροφόρηση σε θέματα διατροφής και ιδιαίτερα σε θέματα απώλειας βάρους γίνεται συστηματικά με στόχο ΜΟΝΟΝ το οικονομικό όφελος όσων ενέχονται. Επιπλέον, ενθαρρύνει όλους να προβληματίζονται, να εμπιστεύονται μόνο τους ειδικούς στα θέματα αυτά και υπενθυμίζει ότι όλα τα μέλη του Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου, που είναι εγγεγραμμένοι Διαιτολόγοι ή Κλινικοί Διαιτολόγοι, είναι πρόθυμα να ενημερώσουν σωστά και αντικειμενικά τους ενδιαφερόμενους στα θέματα που σχετίζονται με τη διατροφή. Τέλος, καλεί την Πολιτεία να αναλάβει τις ευθύνες της, ώστε ο ανυποψίαστος πολίτης να προστατευτεί απέναντι σε φαινόμενα που μπορεί να έχουν δραματικές συνέπειες στην υγεία του και την ποιότητα ζωής του.

Ο Σύνδεσμος Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου και το Συμβούλιο Εγγραφής Επιστημόνων /Τεχνολόγων Τροφίμων και Διαιτολόγων Κύπρου (ΣΕΕΤΤΔ) έχει ήδη ενημερώσει την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης για τις παραπλανητικές εκπομπές από επιτήδειους χωρίς όμως κάποια ουσιώδη ανταπόκριση παρά μόνο με μια «διπλωματική» απάντηση.

Το ΣΕΕΤΤΔ και ο Συ.Δι.Κυ με σκοπό την προφύλαξη της υγείας του ατόμου θα συνεχίσει να ενημερώνει το κοινό αλλά και σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας εύχεται να πετύχει το στόχο του.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ,
ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ

Το Συμβούλιο Εγγραφής Επιστημόνων, Τεχνολόγων Τροφίμων και Διαιτολόγων Κύπρου (ΣΕΕΤΤΔ) το οποίο έχει διοριστεί από το Υπουργικό Συμβούλιο και λειτουργεί σύμφωνα με τις πρόνοιες του νόμου Περί Εγγραφής Επιστημόνων, Τεχνολόγων Τροφίμων και Διαιτολόγων Κύπρου (Ν.31(Ι)/96 όπως τροποποιήθηκε) και ασκεί όλες τις εξουσίες που προβλέπονται στη σχετική νομοθεσία θα ήθελε να ενημερώσει το κοινό τα ακόλουθα: 

Πρόσφατα έχουν δημοσιευτεί διαφημίσεις, μεταξύ άλλων και εκ μέρους ιδιωτικού  Κολλεγίου ανώτερης εκπαίδευσης (και όχι πανεπιστημίου) με ανακοινώσεις για νέο κλάδο σπουδών «πιστοποιημένους και εγγεγραμμένους στο Υπουργείο Παιδείας» (που αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα) στον κλάδο της «Διαιτολογίας & Διατροφολογίας» τριετούς ή τεταρτοετούς κύκλου σπουδών.  Απόφοιτοι φοίτησης τέτοιου κύκλου σπουδών (μη πανεπιστημιακού) που προέρχονται είτε από την Κύπρο είτε από το εξωτερικό δεν θα πληρούν τα απαραίτητα κριτήρια και προϋποθέσεις για να εγγραφούν στο μητρώο διαιτολόγων, όπως προνοεί ο πιο πάνω νόμος, και να μπορούν να εξασκήσουν το επάγγελμα του διαιτολόγου ή του διατροφολόγου στην Κύπρο.

 Όπως προβλέπεται στο νόμο (που είναι εναρμονισμένος και με τις πρόνοιες της Ευρωπαϊκής Ένωσης), ο κλινικός διαιτολόγος, ο διαιτολόγος/διατροφολόγος ή παρεμφερείς ειδικότητες του πρέπει να κατέχει τουλάχιστο πανεπιστημιακό δίπλωμα ή πτυχίο ή άλλο ισότιμο προσόν, για να μπορεί να εγγραφεί.  Είναι αυτονόητο ότι  οι απόφοιτοι μιας ανώτερης σχολής δεν μπορούν να αποκτήσουν τέτοιο προσόν.
 
Το ΣΕΕΤΤΔ με επιστολή του αλλά και συνάντηση του ενημέρωσε το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού για τα πιο πάνω αλλά και για άλλα κριτήρια που θα πρέπει να πληρεί ένα εκπαιδευτικό ινστιτούτο ανώτατης εκπαίδευσης και όχι ανώτερης εκπαίδευσης για να μπορεί να προσφέρει τέτοιο κλάδο.  Σημειώνουμε ότι η οποιαδήποτε αναγνώριση του κύκλου σπουδών από το Υπουργείο Παιδείας δεν συνεπάγεται και αναγνώριση από το Συμβούλιο Εγγραφής και απόκτηση του απαιτούμενου προσόντος για άσκηση του επαγγέλματος.

Γι’ αυτό παρακαλούμε τους ενδιαφερόμενους φοιτητές να είναι ενήμεροι για το πιο πάνω και να ζητούν αν επιθυμούν πληροφορίες από το ΣΕΕΤΤΔ τηλ. 22452258.

Πέραν τούτου καλούμε το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού να λάβει τα μέτρα του για να πατάξει οποιαδήποτε τυχόν παρανομία και την πλήρη ενημέρωση των φοιτητών για την μελλοντική τους επαγγελματική αποκατάσταση.

Για τον Σύνδεσμο Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου:
Δρ Ελένη Ανδρέου, RD, LD
Κλινική Διαιτολόγος
Πρόεδρος  Συ.Δι.Κυ.